Wakacje w Polsce. O czym warto pamiętać? - Powroty.gov.pl

Podróż za granicę, planowana na własną rękę, jest sporym wyzwaniem logistycznym. Trzeba m.in. ustalić termin, zaplanować urlop, zarezerwować bilety, spakować wszystkie niezbędne rzeczy. Warto również zwrócić uwagę na kilka innych kwestii, jak ubezpieczenie zdrowotne, dokumenty podróży czy zgoda drugiego rodzica, jeżeli podróżować będzie jeden rodzic z dziećmi. Pozwoli to uniknąć nieprzyjemnych sytuacji na granicy lub kosztów związanych z nieprzewidzianym leczeniem w Polsce.

Ubezpieczenie podczas pobytu w Polsce

Ubezpieczenie zdrowotne jest jedną z najważniejszych rzeczy, o które powinny zadbać osoby wybierające się za granicę. Kluczowe znaczenie w tym przypadku ma kraj stałego zamieszkania (ubezpieczenia zdrowotnego) i kraj, do którego wybierają się na urlop. Jeżeli np. do Polski wybiera się obywatel polski mieszkający (ubezpieczony) za granicą, w którymś z krajów UE/EFTA lub cudzoziemiec, z któregoś z krajów UE/EFTA powinien zabrać ze sobą Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Kartę wystawiają właściwe instytucje ubezpieczeniowe w państwie, którego ustawodawstwu dana osoba wraz z członkami rodziny aktualnie podlega (np. kasy chorych w Niemczech, Czechach, Austrii; NHS w Wielkiej Brytanii; NFZ w Polsce). Posiadacz Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) ma prawo do rzeczowych świadczeń zdrowotnych niezbędnych z medycznego punktu widzenia w każdym państwie członkowskim UE/EFTA oraz w Wielkiej Brytanii. Jeżeli osoba, która przyjeżdża do Polski nie ma EKUZ, lekarz może wystawić jej rachunek za leczenie. Następnie może ona starać się o zwrot kosztów od instytucji, w której ma ubezpieczenie zdrowotne.

Więcej o EKUZ można przeczytać tu.

Polska podpisała umowy o zabezpieczeniu społecznym lub współpracy w ochronie zdrowia z Albanią, Bośnią i Hercegowiną, Czarnogórą, Republiką Macedonii, Serbią, Tunezją. Obywatele tych państw mogą skorzystać z niezbędnej opieki medycznej jeśli przebywają w Polsce legalnie i nagle zachorują lub ulegną wypadkowi. W takiej sytuacji koszty leczenia pokryje Ministerstwo Zdrowia.

W przypadku obywateli innych krajów, mogą oni skorzystać w Polsce z odpłatnej opieki medycznej. Jeżeli mają odpowiednią polisę ubezpieczenia medycznego (np. wymaganą do uzyskania wizy wjazdowej Schengen lub wizy krajowej), świadczeniodawca (np. lekarz lub przychodnia) rozliczy koszty opieki medycznej z ich towarzystwem ubezpieczeniowym.

Zgoda drugiego rodzica na podróż, jeśli dziecko podróżuje tylko z jednym

Jeżeli do Polski wybiera się jeden rodzic z dzieckiem lub dziećmi powinien zadbać o zgodę na piśmie drugiego rodzica. Wynika to z przepisów Kodeksu opiekuńczego, w którym czytamy m.in., że:

Art. 93. § 1. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.

Art. 97. § 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

§ 2. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Podróż za granicę traktuje się jako istotną sprawę dziecka. Tak więc, w sytuacji gdy obojgu rodzicom przysługuje pełna władza rodzicielska, potrzebna jest zgoda drugiego rodzica na zagraniczny wyjazd z dzieckiem.

Jeżeli rodzic, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej, nie wyraża zgody na wyjazd, wówczas drugi rodzic powinien wystąpić do właściwego miejscowo organu władzy opiekuńczej (najczęściej sądu) miejsca stałego pobytu dziecka o zgodę na zmianę miejsca stałego pobytu dziecka i jego wyjazd za granicę.

Więcej na ten temat można przeczytać tu.

Dokumenty na jakich obywatele polscy powinni przekraczać granicę

Każdy obywatel polski (dziecko, dorosły), który przekracza granicę RP (wjeżdża lub wyjeżdża) powinien mieć przy sobie ważny polski dokument uprawniający do przekraczania granicy (w zależności od kierunku podróży: paszport lub dowód osobisty). Obowiązku tego nie zmienia również fakt posiadania dwóch lub więcej obywatelstw (w tym polskiego). W art. 3 ustawy o obywatelstwie polskim czytamy, że:

„1. Obywatel polski posiadający równocześnie obywatelstwo innego państwa ma wobec Rzeczypospolitej Polskiej takie same prawa i obowiązki jak osoba posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie.

2. Obywatel polski nie może wobec władz Rzeczypospolitej Polskiej powoływać się ze skutkiem prawnym na posiadane równocześnie obywatelstwo innego państwa i na wynikające z niego prawa i obowiązki.”

Warto dodać, że w Polsce, w kwestii nabycia obywatelstwa polskiego, obowiązuje Ius sanguinis (prawo krwi), a nie Ius soli (prawo ziemi). Oznacza to, że nawet jeśli obywatel polski ma dziecko z obywatelem innego kraju, dziecko to będzie obywatelem polskim, bez względu na to, czy będzie miało też inne obywatelstwo. Tym samym do przekroczenia polskiej granicy niezbędny będzie polski dokument podróży (paszport, dowód osobisty).

Więcej na ten temat można przeczytać tu.

Możliwość osobistego załatwienia spraw formalnych

Chociaż urlop w ojczyźnie to przede wszystkim odpoczynek i spotkania z bliskimi, czas ten może być też dobrą okazją do załatwienia niektórych spraw urzędowych, gdzie wymagane jest osobiste stawiennictwo. Można np. złożyć wniosek o dowód osobisty. Wszyscy wnioskujący o dowód osobisty powyżej 12. roku życia, mają obowiązek osobistej wizyty w urzędzie gminy w celu złożenia wniosku o wydanie dokumentu. Nie może być on złożony przez pełnomocnika i nie ma żadnych wyjątków od tej zasady.

Więcej na temat składania wniosku o dowód osobisty można przeczytać tu.

Chociaż wniosek o polski paszport można złożyć również w polskim konsulacie za granicą, sprawniej jest tę sprawę załatwić w Polsce.

Więcej na temat uzyskania paszportu można przeczytać tu.

Warto również rozważyć załatwienie spraw w urzędzie stanu cywilnego, np. rejestrację małżeństwa zawartego za granicą.

Więcej na ten temat można przeczytać tu.

Podsumowując, planując podróż do Polski warto się do niej przygotować od strony formalnej – ubezpieczenie, dokumenty podróży. Tak, aby wypoczynku nie zakłóciły przykre incydenty na przejściu granicznym lub w czasie wizyty u lekarza. Warto również zastanowić się, czy nie mamy jakiejś zaległej lub bieżącej sprawy, w którymś z polskich urzędów, którą moglibyśmy sprawniej załatwić w trakcie pobytu w ojczyźnie.

Wojciech Napora (Powroty.gov.pl)