Przekraczanie granicy Polski przez dzieci urodzone za granicą, których rodzic jest polskim obywatelem - Powroty.gov.pl

Na początku warto przywołać przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ustawy o obywatelstwie polskim, z których wynika, że w Polsce, w kwestii nabycia obywatelstwa polskiego, obowiązuje Ius sanguinis (prawo krwi), a nie Ius soli (prawo ziemi). W art. 34 naszej ustawy zasadniczej czytamy m.in., że obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi.

Precyzuje to ustawa o obywatelstwie polskim. W art. 14 tego dokumentu czytamy m.in., że małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim.

Oznacza to, że nawet jeśli obywatel polski ma dziecko z obywatelem innego kraju, dziecko to, co do zasady nabędzie obywatelstwo polskie, bez względu na to, czy będzie miało też inne obywatelstwo.

Takie same prawa

Opisując sytuację, w której osoba (dziecko, dorosły) mająca obywatelstwo polskie i obywatelstwo innego kraju przekracza granicę RP, warto przytoczyć przepisy zawarte w art. 3 ustawy o obywatelstwie polskim.

„1. Obywatel polski posiadający równocześnie obywatelstwo innego państwa ma wobec Rzeczypospolitej Polskiej takie same prawa i obowiązki jak osoba posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie.

2. Obywatel polski nie może wobec władz Rzeczypospolitej Polskiej powoływać się ze skutkiem prawnym na posiadane równocześnie obywatelstwo innego państwa i na wynikające z niego prawa i obowiązki.”

Oznacza to, że każdy obywatel polski (czyli wszystkie osoby, które mają nadany w Polsce nr PESEL z poświadczeniem posiadania obywatelstwa polskiego), który przekracza granicę RP (wjeżdża lub wyjeżdża) powinien mieć przy sobie ważny polski dokument uprawniający do przekraczania granicy (paszport lub dowód osobisty). Potwierdza to informacja na stronie internetowej Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej (https://tiny.pl/250_x46f):

„Osoby posiadające oprócz polskiego inne obywatelstwo przy przekraczaniu granicy RP powinny zwrócić szczególną uwagę na wymogi obowiązujące w zakresie dokumentów uprawniających do przekroczenia granicy. W sytuacji gdy funkcjonariusz Straży Granicznej w trakcie kontroli granicznej uzyska informację, że podróżny posiada obywatelstwo polskie, a nie ma ważnego polskiego paszportu czy dowodu osobistego – w zależności od kierunku podróży, funkcjonariusz ma obowiązek nie zezwolić takiej osobie na przekroczenie granicy Rzeczypospolitej Polskiej na wyjazd, nawet jeśli wjechała na terytorium Polski na podstawie dokumentu stwierdzającego obywatelstwo innego państwa”.

Dzieci obywateli polskich

Jako że dzieci obywateli polskich nabywają od razu po urodzeniu polskie obywatelstwo (o czym było wyżej), rodzice lub opiekunowie prawni powinni zadbać o uzyskanie dla dziecka polskiego paszportu lub dokumentu uprawniającego do przekraczania granicy i posługiwania się nim podczas przekraczania granicy RP.

Polskie przepisy ustanawiają zasadę wyłączności i nadrzędności obywatelstwa polskiego w RP. Tym samym zobowiązują obywateli polskich do posługiwania się w Polsce wyłącznie polskimi dokumentami. Dotyczy to również przekraczania granicy (wjazdu lub wyjazdu z RP).

I chociaż zdarza się, że obywatelowi polskiemu uda się wjechać do Polski i wyjechać z Polski posługując się paszportem innego kraju, strażnik graniczny (w trakcie kontroli na granicy) zawsze może poprosić o polski dokument i – zgodnie z przepisami – w razie braku takiego dokumentu, odmówić możliwości przekroczenia granicy.

Może się zdarzyć również tak, że obywatel polski, posiadający wyłącznie paszport innego kraju, może wjechać do RP, ale w czasie wyjazdu strażnik graniczny odmówi mu możliwości przekroczenia granicy jeśli w trakcie kontroli granicznej uzyska informację, że podróżny posiada obywatelstwo polskie.

Te same zasady obowiązują zarówno dorosłych, jak i dzieci.

Warto dodać, że zasady te obowiązują jedynie na granicach RP. Granice pozostałych krajów, obywatele polscy, którzy mają również obywatelstwo innego kraju, mogą przekraczać na dokumentach, które okażą przy odprawie. 

Straż Graniczna rekomenduje, aby dla własnego komfortu i unikania ewentualnych nieporozumień, rodzice odpowiednio wcześniej uzyskiwali dziecku - w celu przekraczania granicy RP - ważny polski paszport lub alternatywnie dowód osobisty (dowód osobisty może być wykorzystywany tylko do podróży do państw członkowskich Unii Europejskiej, EOG i Szwajcarii oraz do państw, które na podstawie jednostronnych decyzji uznają ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granicy).

Wojciech Napora (Powroty.gov.pl)

Źródło:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

Straż Graniczna.

Rzecznik Praw Obywatelskich (BIP).