Powrót

Zasiłek pogrzebowy – co trzeba wiedzieć?

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2025-12-15

Zasiłek pogrzebowy to wypłacane przez ZUS świadczenie, na które mogą liczyć osoby lub podmioty, które poniosły koszty pogrzebu. Kto i na jakich zasadach może uzyskać wsparcie? Do jakiej wysokości? Co zmieni się pod tym kątem od 1 stycznia 2026?

Zasiłek pogrzebowy to wypłacane przez ZUS świadczenie, które przysługuje (tylko z jednego tytułu) po śmierci:

  • emeryta (także z przyznaną emeryturą pomostową) lub rencisty – lub członka jego rodziny,
  • osoby ubezpieczonej w ZUS (także z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego) – lub członka jego rodziny,
  • osoby z przyznanym nauczycielskim świadczeniem kompensacyjnym – lub członka jego rodziny,
  • osoby zmarłej w czasie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu ubezpieczenia,
  • osoby, która w dniu śmierci nie miała przyznanej emerytury lub renty, ale spełniała warunki jej uzyskania,
  • osoby pobierającej świadczenie pieniężne jako cywilna niewidoma ofiara działań wojennych,
  • osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny – lub członka jego rodziny,
  • osoby pobierającej rentę socjalną,
  • osoby zmarłej wskutek wypadku lub choroby zawodowej, powstałych w szczególnych okolicznościach – lub członka jego rodziny.

 

O zasiłek pogrzebowy może się ubiegać:

  • członek rodziny,
  • pracodawca,
  • dom pomocy społecznej,
  • gmina,
  • powiat,
  • osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego,
  • osoba obca

– jeśli dany podmiot pokrył koszty pogrzebu i posiada dokumenty (np. fakturę) ten fakt potwierdzający. Kosztami pogrzebu są te należności, które powstały od chwili śmierci osoby, po której przysługuje zasiłek, do chwili zakończenia pochówku. Nie mogą być to koszty, które nie zostały poniesione bezpośrednio na pochówek.

 

Za członka rodziny uprawnionego do pozyskania zasiłku pogrzebowego uznaje się:

  • małżonka (wdowę, wdowca, a także małżonka pozostającego w separacji),
  • rodziców, ojczyma, macochę oraz osobę przysposabiającą,
  • dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
  • dzieci przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej,
  • inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości,
  • rodzeństwo,
  • dziadków,
  • wnuki,
  • osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Od 1 stycznia 2026 roku wysokość zasiłku pogrzebowego wyniesie 7000 zł (obecnie jest to 4000 zł). Jest ona niezależna od kwoty poniesionych na pogrzeb wydatków. Osoby obce dla zmarłego, pracodawcy, DPS-y, gminy, powiaty, osoby prawne kościoła lub związku wyznaniowego będą mogły liczyć na zasiłek wyłącznie do wysokości poniesionych kosztów, nie więcej niż do 7000 zł.

Począwszy od 1 marca 2026 r. kwota zasiłku będzie waloryzowana, jeśli inflacja w roku poprzednim przekroczy 5%.

Zgodnie z art. 78 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeśli koszty pogrzebu poniosła więcej niż jedna osoba lub podmiot, zasiłek ulega podziałowi między te osoby/podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów.

 

Jak złożyć wniosek?

O przyznanie zasiłku pogrzebowego należy zawnioskować poprzez złożenie wypełnionego wniosku Z-12. Można tego dokonać w oddziale ZUS, przesłać pocztą tradycyjną lub skorzystać z PUE ZUS. Wniosek, za pełnomocnictwem, może złożyć także upoważniony zakład pogrzebowy.

 

Uwaga! Rachunki trzeba dostarczyć w oryginale lub w postaci kopii potwierdzonych przez bank za zgodność z oryginałami.

 

Do wniosku o zasiłek należy dołączyć:

  • odpis skrócony aktu zgonu (na prośbę wnioskodawcy oddział ZUS może go sam uzyskać z urzędu stanu cywilnego),
  • dokument potwierdzający pokrewieństwo lub powinowactwo osoby składającej wniosek ze zmarłym (np. skrócony odpis aktu urodzenia),
  • w przypadku osoby ubezpieczonej – zaświadczenie płatnika składek (np. pracodawcy) o tym, że wnioskodawca albo zmarły jest lub był objęty ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi (nie dotyczy osób, które mają pozarolniczą działalność i osób, które z nimi współpracują).

 

Termin złożenia dokumentów

Dokumenty w sprawie przyznania zasiłku pogrzebowego należy złożyć do 12 miesięcy od dnia śmierci. Termin ten może się wydłużyć do 12 miesięcy od dnia pogrzebu, jeśli np. był problem z odnalezieniem zwłok lub identyfikacją zmarłego. W takich przypadkach należy przedłożyć dokument potwierdzający powód opóźnienia:

  • zaświadczenie z policji/prokuratury lub
  • odpis zupełny aktu zgonu, lub
  • inny dokument urzędowy, potwierdzający okoliczności lub przyczyny, które uniemożliwiły wcześniejsze złożenie wniosku.

Szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

 

Zasiłek celowy

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw wprowadza od 1 stycznia 2026 r. możliwość przyznania zasiłku celowego na pokrycie kosztów pogrzebu. Zgodnie z wprowadzanymi do ustawy o pomocy społecznej zapisami art. 40 ust. 1a-1g, zasiłek będzie przyznawany niezależnie od dochodu i będzie mógł być przyznany osobie, która pokryła koszty pogrzebu:

  • jeśli po zmarłym nie przysługuje zasiłek pogrzebowy,
  • jeśli osoba, która pokryła koszty pogrzebu jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego i poniosła w związku z pogrzebem nadzwyczajne, trudne do przewidzenia, niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego koszty (m.in. transport zwłok z zagranicy).

Wniosek o takie świadczenie należy składać w miejskim/powiatowym ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na miejsce zamieszkania w Polsce.

 

Śmierć za granicą, pogrzeb w Polsce

Śmierć bliskiej osoby to emocjonalne doświadczenie, a jeśli doszło do niej poza granicami Polski – wiąże się z dodatkowymi formalnościami.

Jeśli zmarłego zamierzamy pochować w Polsce, w pierwszej kolejności należy pamiętać o uzyskaniu zezwolenia na sprowadzenie zwłok lub szczątków ludzkich z zagranicy. O dokument ten należy wystąpić do starosty/burmistrza/prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce planowanego pochówku.

Ważne! W przypadku zgonu na skutek choroby zakaźnej, zezwolenie takie może być wydane najwcześniej dwa lata od dnia zgonu.

Szczegółowe informacje na temat zasad ubiegania się o zezwolenie na sprowadzenie ciała lub ewentualnych ograniczeń można znaleźć na stronach właściwych stacji sanitarno-epidemiologicznych (sanepid) i urzędów gminy/miasta.

Na podstawie takiego zezwolenia można ubiegać się o zaświadczenie na sprowadzenie zwłok lub prochów osoby zmarłej do kraju od właściwego konsula. Szczegółowe informacje, w tym dotyczące wymaganych dokumentów, znajdują się na stronach internetowych polskich służb konsularnych w poszczególnych państwach.

Przykładowy opis procedury w przypadku zaświadczenia na sprowadzenie zwłok lub prochów do Polski z Niemiec.

Wniosek o wydanie pozwolenia i zaświadczenia ws. transportu zwłok i pochówku zmarłego może złożyć:

  • jego małżonek/małżonka,
  • jego zstępny (dziecko/wnuk),
  • jego wstępny (rodzic),
  • jego krewny boczny do 4 stopnia pokrewieństwa (rodzeństwo i kuzyni),
  • jego powinowaci w linii prostej do 1 stopnia (synowa, zięć lub teściowie).

Gdy akt zgonu został sporządzony za granicą, dokument taki może być podstawą do jego rejestracji/transkrypcji w polskim urzędzie stanu cywilnego. Co do zasady w procedurze tej należy przedłożyć:

  • wniosek o transkrypcję,
  • oryginał zagranicznego aktu zgonu,
  • tłumaczenie zagranicznego aktu zgonu, dokonane przez:

W przypadku dokonywania rejestracji aktu zgonu z państw trzecich może być wymagana ich wcześniejsza legalizacja. Jeśli kraj, w którym został wystawiony akt zgonu jest stroną Konwencji haskiej, to wystarczy w lokalnym urzędzie uzyskać apostille, aby móc posługiwać się takim dokumentem w Polsce.

Więcej informacji w artykule „Zgłoszenie w Polsce zgonu osoby zmarłej za granicą” oraz na stronach urzędów stanu cywilnego w Polsce oraz urzędów konsularnych.

 

 

Opracowanie: Adam Utko

 

Źródło:

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ustawa z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.