Uzyskiwanie stopnia niepełnosprawności przez dziecko w Polsce
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2025-06-09
W naszym niedawnym artykule opisaliśmy, jak przebiega proces uzyskiwania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w Polsce w przypadku osób po 16 roku życia. Jeżeli chodzi o młodsze osoby procedura jest podobna, jednak są w niej pewne różnice. Co więc należy wiedzieć?
Stopień niepełnosprawności może zostać nadany dziecku, które ma mniej niż 16 lat i spełnia wszystkie poniższe warunki:
- ma ograniczoną sprawność fizyczną lub psychiczną i ma dokumentację medyczną, która może to potwierdzić,
- wymaga całkowitej opieki lub pomocy, większej niż zdrowe dzieci w tym samym wieku,
- ograniczenia będą trwały dłużej niż rok i wynikają z określonych przyczyn:
- wad wrodzonych i schorzeń, które mają różne przyczyny i:
- prowadzą do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu,
- upośledzają w znacznym stopniu chwytność rąk,
- utrudniają samodzielne poruszanie się,
- wrodzonych lub nabytych ciężkich chorób metabolicznych, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i innych, które:
- znacznie upośledzają sprawność organizmu,
- wymagają systematycznego leczenia w domu,
- wymagają okresowego leczenia szpitalnego,
- upośledzenia umysłowego (począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym),
- psychozy i zespołów psychotycznych,
- całościowych zaburzeń rozwojowych, które powodują znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,
- padaczki z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
- nowotworów złośliwych oraz chorób rozrostowych układu krwiotwórczego – do 5 lat od zakończenia leczenia,
- wrodzonych lub nabytych wad narządu wzroku, które powodują:
- znaczne ograniczenie jego sprawności, które prowadzi do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi,
- ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
- głuchoniemoty, głuchoty lub obustronnego upośledzenia słuchu, które nie poprawia się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.
Należy jednocześnie pamiętać, że nie każda choroba może być przyczyną niepełnosprawności.
Kto i gdzie może złożyć dokumenty?
Wniosek o uzyskanie stopnia niepełnosprawności składa rodzic albo opiekun prawny, czyli osoba, której sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem.
Dokumenty składa się w powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności, zgodnie z miejscem stałego pobytu. W przypadku pobytu poza nim przez ponad 2 miesiące, wniosek można złożyć w zespole zgodnie z miejscem obecnego pobytu.
Bazę powiatowych zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności można znaleźć tutaj.
Jakie dokumenty przygotować?
Aby sprawie mógł zostać nadany bieg, należy przygotować odpowiednie dokumenty:
- wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności – do pobrania w zespole do spraw orzekania,
- dokumentację medyczną dziecka (np. karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumenty potwierdzające przebieg leczenia ambulatoryjnego, wyniki badań diagnostycznych czy konsultacji specjalistycznych),
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka – wzór do pobrania w zespole do spraw orzekania. Powinien je wypełnić lekarz, który opiekuje się dzieckiem. Zaświadczenie jest ważne przez 30 dni od wystawienia,
- inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na orzeczenie o niepełnosprawności (opinia z poradni psychologiczno-pedagogicznej lub wychowawcy klasy).
W przypadku kserokopii dokumentów, do wglądu należy przedstawić także ich oryginały. Zespół zapozna się z dokumentacją, a jeśli uzna, że brakuje jakiegoś dokumentu, to poprosi o ich uzupełnienie w konkretnym terminie. Jeśli informacje w dokumentach będą sprzeczne, dziecko może zostać skierowane na specjalistyczne badanie.
Przebieg procedury
Po skompletowaniu wszystkich niezbędnych dokumentów, należy złożyć je wraz z wnioskiem w siedzibie właściwego zespołu. W ciągu miesiąca pojawi się informacja o terminie posiedzenia składu orzekającego, który zbada dziecko i oceni jego stan zdrowia oraz oceni, czy samodzielnie wykonuje ono czynności odpowiednie dla jego wieku. Termin ten może wydłużyć się do dwóch miesięcy, w przypadku bardziej skomplikowanych spraw. Informacja zostanie przekazana do 7 dni kalendarzowych przed terminem posiedzenia.
Udział w posiedzeniu jest obowiązkowy. Jeśli nie ma możliwości pojawienia się na nim, a nieobecność będzie usprawiedliwiona w ciągu 14 dni od dnia, w którym było ono zaplanowane – zespół wyznaczy nowy termin. W innym przypadku – zespół nie rozpatrzy sprawy.
Jeśli dziecko ze względu na stan zdrowia nie może podróżować, należy poprosić lekarza o potwierdzające ten fakt zaświadczenie. Na jego podstawie zespół orzekający będzie mógł podjąć decyzję zaocznie. Jeśli badanie okaże się niezbędne, można skierować wniosek do zespołu orzekającego, aby przeprowadzili je w miejscu pobytu dziecka.
Zespół może wydać decyzję o zaliczeniu lub niezaliczeniu dziecka do osób z niepełnosprawnością. W przypadku zastrzeżeń do decyzji, można odwołać się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Takie odwołanie można wnieść za pośrednictwem powiatowego zespołu, który wydał orzeczenie. Przysługuje na to 14 dni kalendarzowych od otrzymania orzeczenia.
Jeśli zastrzeżenia pojawią się również w stosunku do postanowienia zespołu wojewódzkiego, można odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Dokonuje się tego za pośrednictwem zespołu wojewódzkiego w ciągu miesiąca od otrzymania orzeczenia.
W przeciwieństwie do osób starszych – orzeczenie o niepełnosprawności dziecka wydawane jest na określony czas, nie dłużej niż do ukończenia 16 roku życia. Po tym dniu można złożyć kolejny wniosek, bazujący na procedurze dla osób pełnoletnich.
Uprawnienia osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności
Podobnie jak w przypadku osoby dorosłej, tak i dziecku z orzeczonym stopniem niepełnosprawności przysługuje prawo do różnego rodzaju ulg, zniżek czy usług, w tym rehabilitacyjnych. Na podstawie orzeczenia można wnioskować m.in. o świadczenie lub zasiłek pielęgnacyjny oraz inne świadczenia rodzinne.
W przypadku orzeczenia potwierdzającego przyznanie stopnia niepełnosprawności, można wystąpić z wnioskiem o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej. Wniosek należy złożyć do powiatowego lub miejskiego zespołu do spraw orzekania zgodnie z miejscem zamieszkania. Do wniosku należy załączyć ostatnie orzeczenie o niepełnosprawności, które stało się prawomocne.
Orzeczeniem prawomocnym jest takie orzeczenie:
- od którego nikt nie wniósł odwołania,
- co do którego zrzeczono się prawa do jego wniesienia lub
- zostało wydane na podstawie wyroku sądu, który nie został zaskarżony.
Adam Utko (Powroty.gov.pl)
Źródło:
Gov.pl