Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2024-10-31

Jeżeli posiadasz okresy ubezpieczenia przebyte w więcej niż jednym państwie Unii Europejskiej, państwie EFTA lub Wielkiej Brytanii stosujących przepisy o koordynacji unijnej, możesz ubiegać się o świadczenia emerytalno-rentowe z każdego z tych państw. Musisz jednak spełnić, określone w wewnętrznych przepisach warunki do świadczeń w każdym państwie.

Jeżeli nie będziesz posiadał wymaganego okresu ubezpieczenia do przyznania świadczenia, to instytucja (polska lub zagraniczna) przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty może uwzględnić okresy ubezpieczenia i zamieszkania przebyte w państwach członkowskich, pod warunkiem, że okresy te się nie pokrywają.

Jeżeli posiadasz okresy ubezpieczenia przebyte w państwie, z którym Polska zawarła umowę o zabezpieczeniu społecznym (tzw. państwie umownym) będziemy mogli uwzględnić te okresy przy ustalaniu prawa do polskiego świadczenia.

Ważne

Gdy Twój staż ubezpieczeniowy w Polsce jest za krótki do przyznania emerytury, to dodamy do polskiego okresu ubezpieczenia Twoje zagraniczne okresy ubezpieczenia, o ile wymiar polskich okresów składkowych i nieskładkowych wynosi co najmniej 1 rok. Jeżeli zatem posiadasz oprócz polskich, okresy ubezpieczenia przebyte w państwach podlegających koordynacji unijnej lub państwie umownym i polskie okresy ubezpieczenia są zbyt krótkie do nabycia prawa do emerytury – renty, możemy do polskich okresów ubezpieczenia doliczyć okresy ubezpieczenia lub zamieszkania przebyte we państwach członkowskich UE/EFTA/Wielkiej Brytanii lub państwach umownych. Przyjmiemy tylko te okresy, które potwierdzi zagraniczna instytucja ubezpieczeniowa.

Przykład

Jeżeli mężczyzna urodzony przed 1 stycznia 1949 r. ubiega się o emeryturę z ZUS i nie posiada wymaganego do emerytury 20 letniego okresu ubezpieczenia w Polsce (okresu składkowego i nieskładkowego), to ZUS uwzględni (zsumuje) zagraniczne okresy ubezpieczenia przebyte w innych państwach (np. w Austrii, Danii, Irlandii) i sprawdzi, czy po doliczeniu okresów zagranicznych spełnia warunki do przyznania emerytury w Polsce.

Jak obliczymy wysokość Twojej emerytury?

Jeżeli Twój staż w Polsce jest wystarczający do przyznania emerytury to wyliczymy ją wyłącznie na podstawie polskich okresów ubezpieczenia i wysokości wynagrodzenia, od którego były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne lub emerytalno-rentowe w Polsce.

Jeśli Twój staż w Polsce jest niewystarczający do przyznania emerytury i będziemy musieli doliczyć zagraniczne okres ubezpieczenia, to Twoją emeryturę obliczymy w wysokości częściowej. Będziemy ją wypłacać w proporcji, jako stosunek polskich okresów ubezpieczenia do sumy polskich i zagranicznych okresów ubezpieczenia.

My wypłacimy emeryturę za polski staż ubezpieczenia, natomiast z instytucji zagranicznych możesz ubiegać się o emeryturę za okresy pracy w tych państwach. 

Ważne

Jeżeli pracowałeś krócej niż:

• 1 rok w państwach członkowskich UE/EFTA/Wielkiej Brytanii, państwach umownych – za wyjątkiem USA
• 6 miesięcy w przypadku b. Jugosławii,
• 6 kwartałów w przypadku USA

to państwa te są zwolnione z ustalania prawa do emerytury lub renty.

Okresy krótsze niż wymienione wyżej, zostaną Ci  zaliczane przez instytucję innego państwa członkowskiego lub państwa umownego przy ustalaniu świadczenia przez te państwa.

Składanie wniosku

Jeśli będziesz chciał uzyskać świadczenie z zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej, to wniosek o to świadczenie możesz złożyć za pośrednictwem ZUS. Konieczne będzie abyś wypełnił i przekazał odpowiednią informację o przebiegu ubezpieczenia w tych państwach.

Podaj okresy zatrudnienia przebyte we wszystkich państwach, przedziały czasowe, w których wykonywałeś to zatrudnienie, nazwy pracodawców, informacje o numerze ubezpieczenia społecznego w danym państwie. Formularze są dostępny w każdej naszej placówce oraz na stronie www.zus.pl.

Po otrzymaniu formularza wniosku ZUS sporządzi wniosek o zagraniczną emeryturę/rentę dla Ciebie i przekaże go do zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej. Instytucja zagraniczna rozpatrzy Twoje uprawnienia do emerytury  bądź renty na podstawie własnych przepisów i poinformuje Cię o podjętej decyzji.

Zasady rozpatrywania wniosków osób powracających do Polski, do których ma zastosowanie polsko-niemiecka umowa z 1975 r. o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym, które przed 1 stycznia 1991 r. przesiedliły się z Polski do Niemiec i uzyskały niemieckie świadczenia z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce przed tą datą.

Jeżeli jesteś osobą, której niemiecka instytucja ubezpieczeniowa ustaliła świadczenia z zastosowaniem umowy z 1975 r. wyłącznie za polskie okresy ubezpieczenia, to Twój powrót do Polski spowoduje, że utracisz prawo do tego świadczenia i niemiecka instytucja ubezpieczeniowa wstrzyma jego dalszą wypłatę.

Jeżeli natomiast Twoje świadczenie niemieckie zostało przyznane zarówno za polskie, jak i za niemieckie okresy ubezpieczenia, powrót do Polski spowoduje rewizję świadczenia przez niemiecką instytucję ubezpieczeniową. Instytucja niemiecka wyłączy ze świadczenia Twoje polskie okresy i będzie przekazywała do Polski emeryturę niemiecką ustaloną wyłącznie na podstawie niemieckich okresów ubezpieczenia.

Z tytułu polskich okresów ubezpieczenia będziesz mógł złożyć wniosek o rozpatrzenie prawa do polskiego świadczeń emerytalno-rentowych z ZUS.

Zaliczanie okresów ubezpieczenia pracowniczego dla celów emerytalno-
-rentowych w Polsce

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 200, 7/06/2004 Celex nr: 32004R0883)

2.Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 284, 30/10/2009 Celex nr: 32009R0987)

3. Umowa z 17.10.2019 r. o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej oraz umowa z 30.12.2020 r. o handlu i współpracy między Unią Europejską i Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16.09.2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

4. Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 

5. Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

Umowy bilateralne:

1. Umowa między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Macedonii o zabezpieczeniu społecznym, podpisana w Warszawie w dniu 6.04.2006 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 229 poz. 1686)

2. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o zabezpieczeniu społecznym, podpisana w Warszawie 2 kwietnia 2008 r. (Dz.U. z 2009 r. Nr 46 poz. 374 i poz. 376)

3. Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą, podpisana w Warszawie 2 kwietnia 2008r. (Dz.U. z 2009 r. Nr 133 poz. 1095)

4. Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Korei (Korea Południowa), podpisana w Warszawie 25 lutego 2009 r.(Dz.U. z 2010 r. Nr 35 poz. 192 i 193)

5. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Australią o zabezpieczeniu społecznym, podpisana w Warszawie 7 października 2009 r.(Dz.U. z 2010 r. Nr 172 poz. 1160 i 1161)

6. Umowa o ubezpieczeniu społecznym między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii, podpisana w Warszawie z dnia 16 stycznia 1958 r. (Dz. U. z 1959 r., Nr. 19 poz. 114)

7. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym, sporządzona w Kijowie dnia 18 maja 2012 r. ( Dz. U. z 2013 r. poz.  1373)

8. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Mołdawii o ubezpieczeniu społecznym, podpisana w Warszawie dnia 9 września 2013 r.( Dz. U. z 2014 r. poz. 1460)

9. Porozumienie Administracyjne w sprawie stosowania Porozumienia o zabezpieczeniu społecznym między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Quebecu, podpisane w Quebecu dnia 3 czerwca 2015 r.( Dz. U. z  2018 r., poz. 1513)

10. Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Mongolią, podpisana w Warszawie 24 stycznia 2018 r., (Dz.U. z 1019 r. poz. 1189)

11. Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Państwem Izrael, podpisana w Jerozolimie 22 listopada 2016 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 505)

12. Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Turcją, podpisana w Warszawie 17 października 2017 r. (Dz.U. z 2021 r. poz.770)

13. Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Białorusią, podpisana w Warszawie 13 lutego 2019 r.  (Dz.U. z 2022 r. poz. 576

Aktualizacja: Zakład Ubezpieczeń Społecznych