Nowy Rok w różnych kulturach - Powroty.gov.pl

Słowem wstępu należy zaznaczyć, że dzień 31 grudnia, potocznie zwany sylwestrem, swą nazwę zawdzięcza papieżowi św. Sylwestrowi, który zmarł tego właśnie dnia 335 roku naszej ery. Pierwsze zabawy sylwestrowe wiąże się z wydarzeniami sięgającymi końca 999 roku po narodzeniu Chrystusa. Wówczas ludzie – przekonani o nadchodzącej wraz z końcem tysiąclecia apokalipsie – zaczęli huczne świętowanie, kiedy nic złego się nie wydarzyło.

Zwyczaj celebrowania końca starego i początku nowego roku rozpowszechniał się początkowo na terenie Europy Zachodniej, a następnie rozszerzał się coraz dalej. Wskutek postępującej globalizacji trudno dziś znaleźć miejsce na mapie świata, gdzie ludność nie świętowałaby w tym dniu nadejścia Nowego Roku. Nie oznacza to jednak, że Nowy Rok obchodzony jest tylko w jednym terminie.

Obrządki wschodnie

Najbliższym nam świętowaniu Nowego Roku przypadającym w innym terminie jest obyczaj obchodzony przez wiernych obrządków wschodnich. Zgodnie z kalendarzem juliańskim, jego powitanie odbywa się z 13 na 14 stycznia. W Polsce tradycję tą da się zauważyć szczególnie w regionach, gdzie liczne jest grono prawosławnych (zwłaszcza na wschodzie kraju). W rodzinach mieszanych nadejście nowego roku nierzadko świętuje się dwukrotnie, w odstępie zaledwie dwóch tygodni.

Chiński Nowy Rok

Chiński Nowy Rok, znany także jako „Święto Wiosny”, jest najważniejszym świętem w kalendarzu chińskim, przypadającym pomiędzy 21 stycznia a 20 lutego. Jest to tradycyjnie czas rodzinnego świętowania, związanego z trwającymi kilka tygodni przygotowaniami. W okresie poprzedzającym nadejście nowego roku i bezpośrednio po nim linie lotnicze oraz inni przewoźnicy w Chinach notują rekordy odprawianych pasażerów.

Same obchody są huczne. Na ulicach miast odbywa się świętowanie w rytm muzyki, huku petard i eksplozji fajerwerków. Nieodłącznym elementem tego wydarzenia są „tańce lwów” i pochód z instalacją przypominającą chińskiego smoka. Po dwóch tygodniach obchody kończy tzw. Święto Latarni, których centralnym elementem są wielobarwne lampy i lampiony, dzierżone przez uczestników parady.

Pierwszy dzień chińskiego Nowego Roku w 2026 roku przypadnie 17 lutego, a jego znakiem zodiaku będzie Ognisty Koń. Tym samym zastąpi on trwający obecnie rok węża.

Enkutatash

To publiczne święto w Etiopii i Erytrei, obchodzone na pamiątkę powrotu królowej Makedy z jej wizyty u króla Solomona w Jerozolimie. Zgodnie z etiopską tradycją, dzień ten przypada 11 września kalendarza gregoriańskiego (lub dzień później – w przypadku roku przestępnego), a zarazem stanowi pierwszy dzień roku w kalendarzu etiopskim. Jest okazją do wspólnego biesiadowania, składania sobie życzeń i obdarowywania się drobnymi upominkami.

Nowruz

To sięgające czasów starożytnej Persji święto przesilenia wiosennego, przypadające około 21 marca, co symbolizuje nowy cykl przyrody. Przygotowania do święta obejmują wiosenne sprzątanie domu i przygotowanie stołu, przy którym zasiądzie rodzina i znajomi.

Poza Iranem, jest ono obchodzone głównie w krajach Azji Środkowej, ale celebrowane jest także w regionie Bliskiego Wschodu, niektórych krajach Afryki czy części Chin. W zależności od kraju, obchody tego święta trwają od jednego do nawet kilkunastu dni.

Rosz Haszana

To tradycyjny początek roku w kalendarzu żydowskim. Upamiętnia stworzenie świata i przypomina o Sądzie Bożym. Trwa dwa dni. Obchodom towarzyszy część liturgiczna i ceremonialna, w tym między innymi opróżnienie przez wiernych zawartości kieszeni i wrzucenie jej do rzeki. Rytuał ten nawiązuje do zapisów z księgi Micheasza (7, 18-20): „złoży nieprawości nasze i wrzuci w morze”, co ma oznaczać symboliczne odrzucenie grzechów. Podobnie jak w innych kulturach, nieodłącznym elementem świętowania jest wspólna uczta, podczas której podawane są potrawy związane ze świętem i mające zapewnić szczęście.

Hidżra

Pojęcie to oznacza w Islamie ucieczkę Mahometa i jego zwolenników z Mekki do Jatribu, późniejszej Medyny. Dzień ten, stanowiący upamiętnienie tego wydarzenia, stanowi zarazem pierwszy dzień muzułmańskiego nowego roku. W związku z tym, że kalendarz islamski jest kalendarzem księżycowym, daty świąt islamskich są ruchome. 1447 rok od hidżry Mahometa rozpocznie się 16 czerwca 2026 roku kalendarza gregoriańskiego.

Inne przykłady

W innych terminach święto związane z powitaniem nowego roku obchodzone jest m.in. w Wietnamie (święto Tết, przypada w styczniu lub lutym), Tybecie (Losar, zwykle w lutym). Każde ma swoją specyfikę i charakterystyczne obrzędy, niemniej jednak święta te (jak i te opisane we wcześniejszej części artykułu) łączy to, że są one przede wszystkim okazją do spotkania w gronie rodziny i znajomych. Wspólne biesiadowanie, tańce czy śpiewy są też okazją do pozostawienia za sobą przeszłości i życzenia sobie nawzajem pomyślnego następnego roku. Czego, spoglądając na kartkę w kalendarzu, życzymy i Państwu.

Opracowanie: Adam Utko

Źródło:

Artykuł opracowano na podstawie wiedzy własnej i źródeł dostępnych w ogólnodostępnych źródłach (m.in. Wikipedia).