Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2024-10-31

Emerytury

Polacy, którzy pracowali w Polsce, a także w Republice Irlandii, są objęci unijną koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego.

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego dotyczy na przykład Polaka, który przez 20 lat wykonywał pracę w Polsce, a następnie przez kolejne 4 lata pracował w Irlandii (opłacając składkę emerytalną) i następnie wrócił do Polski, gdzie przepracował kolejne 7 lat, by w wieku 65 lat ubiegać się o przyznanie emerytury.

Koordynacji podlegają przede wszystkim następujące świadczenia polskie: emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy, renta rodzinna, renta z tytułu niezdolności do pracy na skutek wypadku przy pracy oraz irlandzkie: State Pension (Transition) i State Pension (Contributory) oraz irlandzkie emerytury State Pension (Transition) i State Pension (Contributory), a także świadczenia z tytułu niezdolności do pracy Disabilty Allowance i Invalidy Pension oraz świadczenia wypadkowe Injury Benefit.

Jeżeli warunkiem nabycia prawa do irlandzkiej emerytury jest wykazanie się 10 latami stażu pracy (okresów ubezpieczenia), a dana osoba posiada np. w Irlandii tylko 3 takie lata, okresy pracy (ubezpieczenia) z innego państwa członkowskiego powinny zostać uwzględnione przez irlandzką instytucję, która rozpatruje ten wniosek.

Jeśli osoba ubiega się o świadczenia na podstawie przepisów prawnych państwa członkowskiego, a jej okresy ubezpieczenia w tym państwie nie są wystarczające do nabycia prawa do świadczeń, to instytucja tego państwa uwzględnia również okresy ubezpieczenia (lub zamieszkania) przebyte przez tę osobę we wszystkich innych państwach członkowskich, niezależnie od tego, w ilu państwach członkowskich opłacane były składki.

Jeżeli osoba zainteresowana przyznaniem emerytury ma w Republice Irlandii okres ubezpieczenia krótszy niż rok, z tytułu wyłącznie którego to okresu nie przysługuje irlandzkie świadczenie, właściwa instytucja w Irlandii nie będzie ustalała uprawnień takiej osoby do emerytury. Ten krótki okres ubezpieczenia zostanie jednak uwzględniony przez instytucje innych państw członkowskich, np. Polski.

Generalną zasadą jest obowiązek złożenia wniosku w kraju miejsca pobytu zainteresowanego w chwili składania wniosku. W przypadku gdy wnioskodawca mieszka w Polsce i posiada okresy ubezpieczenia (pracy) w Polsce oraz w innych krajach członkowskich UE, np. w Irlandii, właściwą jednostką jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a dokładniej wyznaczony przez prezesa ZUS oddział:

Oddział ZUS w Lublinie

Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych

ul. T. Zana 36-38C

20-601 Lublin

Numer telefonu do Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS (COT):
(22) 560 16 00 - koszt połączenia wg umowy klienta z operatorem telekomunikacyjnym.

Istnieje też możliwość złożenia wniosku do oddziału ZUS w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej, który następnie przekaże go – po uprzednim skompletowaniu – do rozpatrzenia właściwej jednostce organizacyjnej ZUS.

W razie braku powyżej wskazanych informacji o okresach ubezpieczenia z Irlandii należy wskazać informacje dotyczące irlandzkiej instytucji, w której wnioskodawca był ubezpieczony, to jest:
Department of Employment Affairs and Social Protection
EU Section

Gandon House

Amiens Street

Dublin 1

www.welfare.ie

oraz ewentualnie nazwy i adresy pracodawców.

Nie istnieje, co do zasady, jeden właściwy dokument potwierdzający nasze okresy ubezpieczenia (pracy), który należałoby uzyskać przed powrotem z Irlandii do Polski. Irlandzka instytucja rozpatrująca wniosek o emeryturę, ustalając prawo do świadczenia, kieruje się nie tylko okresami pracy, lecz także okresami, w których nasze składki PRSI były kredytowane (np. w czasie przybywania na zasiłku dla poszukujących pracy czy w czasie zwolnienia chorobowego).

Trzeba też pamiętać, że popularny formularz U1 (wcześniej E 301) jest dokumentem potwierdzającym nasze okresy pracy w Irlandii, jednakże jest to dokument wydawany w innym, ściśle określonym celu – jedynie potwierdzenia okresów pracy na potrzeby ubiegania się o świadczenia dla poszukujących pracy w innym państwie członkowskim (czyli np. w celu ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych w Polsce w oparciu o okresy pracy w Irlandii).

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
• Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o  systemie ubezpieczeń społecznych
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ( Dz. Urz. UE L 166)
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE  L 284/1)

Aktualizacja: Zakład Ubezpieczeń Społecznych