Powrót

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy

Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2024-03-31

Świadczenie przysługuje na drugie i kolejne dziecko w rodzinie od 13. do 35. miesiąca życia. Wypłacane jest w wysokości 1000 zł miesięcznie przez rok lub 500 zł miesięcznie przez dwa lata – niezależnie od dochodów. Jak wygląda rozpatrzenie wniosku w sytuacji, gdy jeden z rodziców pracuje za granicą? Czy w tym przypadku mają zastosowanie przepisy koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego?

 

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy to  świadczenie dla rodziców dzieci w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia w maksymalnej wysokości 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko. Stanowi ono dodatkowy instrument wsparcia ułatwiający łączenie rodzicielstwa z pracą zawodową, prowadzący do redukcji ubóstwa rodzin z dziećmi. Świadczenie ma pomóc młodym ludziom podjąć decyzję o posiadaniu dzieci. Przepisy obowiązują od dnia 1 stycznia 2022 r.

 

Jaka jest wysokość RKO?

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy wynosi maksymalnie 12 000 zł na drugie i kolejne dziecko. Wypłacany jest w częściach miesięcznych wynoszących 500 zł.

Rodzice mogą samodzielnie wskazać, czy Kapitał chcą otrzymywać w wysokości 500 zł przez 24 miesiące, czy w wysokości 1000 zł przez 12 miesięcy.

Świadczenie nie jest uzależnione od dochodów rodziny oraz jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.

To rodzice decydują, czy przeznaczą środki np. na opłacenie miejsca w żłobku, wynagrodzenie dla niani lub pokrycie samodzielnej opieki nad dzieckiem. Rodzinny Kapitał Opiekuńczy ma dać rodzicom poczucie bezpieczeństwa, ale również alternatywę.

 

Komu przysługuje RKO?

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy przeznaczony jest rodzicom dzieci w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia na drugie i każde kolejne dziecko.

Do świadczenia są uprawnione także osoby, które przyjęły dziecko na wychowanie i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie dziecka.

 

Gdzie można składać wnioski o RKO i w jaki sposób?

Realizacją Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego, czyli prowadzeniem postępowania w sprawie przyznania świadczenia i jego wypłatą, zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wniosek o Kapitał i załączniki do wniosku można składać wyłącznie w formie elektronicznej, za pomocą tych samych systemów teleinformatycznych, co wnioski o świadczenie „Dobry start” i świadczenie wychowawcze w ramach programu „Rodzina 500+”. A mianowicie:

  • Portal Emp@tia
  • PUE ZUS
  • Bankowość elektroniczna

Rozpatrzenie wniosku o Kapitał wynosi maksymalnie 2 miesiące od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami.

Wypłata przyznanego świadczenia odbywa się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazane we wniosku konto bankowe.

 

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego

Świadczenie RKO podlega unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, jako klasyczne świadczenie rodzinne. Przyznawane jest przez ZUS na podstawie przepisów krajowych, (po spełnieniu warunków określonych w ustawie  o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. z 2023 r. poz. 883) ) w pełnej wysokości, niezależnie od wyznaczonego przepisami unijnymi państwa pierwszeństwa, ustalonego zgodnie z Rozporządzeniem 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE, nr L 166 z 30.04.2004 z późn. zm.).
 
Jeżeli osoba składająca wniosek, członek jej rodziny lub drugi rodzic dziecka przebywa poza granicami Polski – w państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii lub w niektórych przypadkach Wielkiej Brytanii, a wyjazd lub pobyt ten nie ma charakteru turystycznego, leczniczego i nie jest związany z podjęciem przez dziecko kształcenia poza granicami kraju, wnioskodawca zobowiązany będzie do wskazania we wniosku informacji dotyczących drugiego rodzica lub członka rodziny. Jego sytuacja może powodować zastosowanie w sprawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

W takiej sytuacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekaże taki wniosek do właściwego ze względu na zamieszkanie rodziny w Polsce urzędu wojewódzkiego w celu potwierdzenia takiego ustalenia. Urząd wojewódzki zweryfikuje, który kraj ma pierwszeństwo do wypłaty świadczeń dla dzieci, w tym Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego. Będzie też prowadził wymianę informacji z instytucjami zagranicznymi, również w kontekście ewentualnych pobieranych za granicą świadczeń rodzinnych. Niezależnie od tego, przyznaniem prawa do Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego będzie zajmował się wyłącznie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Przyjęta procedura ma na celu uniknięcie długiego oczekiwania na przyznanie prawa do Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego w sprawach, w których zastosowanie mają przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

 

Przykładowe sytuacje związane z pracą za granicą

 

Ojciec dzieci pracuje we Francji, a matka wraz z dziećmi nie pracuje i mieszka w Polsce.

W takiej sprawie będą miały zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Prawo do kapitału przysługuje niezależnie od tego czy Polska jest krajem pierwszeństwa do wypłaty świadczeń.

Wnioskodawca jest jednak zobowiązany do udzielenia wszelkich znanych mu informacji, które mogą mieć wpływ na zastosowanie w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, takich jak zatrudnienie/zamieszkanie członka rodziny, bądź drugiego rodzica dziecka w państwie UE.

 

Cała rodzina obywateli polskich, posiadających meldunek w Polsce, zamieszkuje w Niemczech.

Jeżeli rodzice zamieszkują wraz z dzieckiem w Niemczech lub innym państwie Unii Europejskiej i żadne z rodziców nie pracuje ani też nie ma uprawnienia w Polsce do świadczeń, takich jak np. zasiłek macierzyński, zasiłek dla bezrobotnych lub zasiłek chorobowy, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy w Polsce nie zostanie przyznany.

W takiej sytuacji nie będą miały zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a rodzina podlegać będzie ustawodawstwu państwa zamieszkania. Prawo do Kapitału nie przysługuje wyłącznie z tytułu obywatelstwa czy posiadanego w Polsce miejsca zameldowania.

 

Justyna Krasowska, Powroty.gov.pl

 

Źródło:

 

 

Ulga na powrót


Udostępnij na Facebooku
Udostępnij na Twitterze

Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.powroty.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

W przypadku treści aktualizowanych przez współpracujących z serwisem powroty.gov.pl ekspertów z ministerstw i innych publicznych instytucji odpowiedzialność za przekazane informacje ponoszą ww. instytucje.