Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2023-10-11

Zasiłki rodzinne

W Wielkiej Brytanii funkcjonuje rozbudowany system świadczeń należnych w związku z urodzeniem i wychowywaniem dzieci. Należą do nich świadczenia wypłacane przez pracodawcę, różnego rodzaju zasiłki (benefity) oraz ulgi.

Szczegółowe informacje o brytyjskich zasiłkach można znaleźć na stronie GOV.uk, a wypełniając jeden z zamieszczonych na tej stronie formularzy, można ustalić, na jakie zasiłki i ulgi może liczyć konkretna osoba. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami unijnymi niektóre z tych świadczeń można otrzymywać również po powrocie na stałe do Polski.

W zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, Umowa o wystąpieniu przewiduje utrzymanie zasad i celów określonych w dotychczas obowiązujących regulacjach prawnych, tj. w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 oraz rozporządzeniu (WE) nr 987/2009, po 1 stycznia 2021 r.  w odniesieniu do osób objętych zakresem podmiotowym tej Umowy. Więcej informacji znajduje się tu.

Świadczenia z tytułu urodzenia dziecka

Podstawowym świadczeniem w Wielkiej Brytanii, jakie w związku z urodzeniem dziecka przysługuje kobiecie pracującej na podstawie umowy o pracę, jest Statutory Maternity Pay – odpowiednik polskiego zasiłku macierzyńskiego, który wypłaca pracodawca.

Mogą go otrzymać kobiety, które były zatrudnione u danego pracodawcy przez co najmniej 26 tygodni poprzedzających 15. tydzień przed planowaną datą narodzin dziecka oraz otrzymywały wynagrodzenie w wysokości co najmniej 118 funtów tygodniowo (przed opodatkowaniem).

Uprawnieni otrzymują:

• 90% swoich średnich tygodniowych zarobków (przed opodatkowaniem) przez pierwsze 6 tygodni,
• £172.48 lub 90% średnich zarobków tygodniowych (w zależności od tego, która wartość jest niższa) przez następne 33 tygodnie.

SMP jest wypłacane w taki sam sposób jak twoje zarobki (na przykład miesięcznie lub tygodniowo).

Zwykle wypłata rozpoczyna się w momencie rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego lub automatycznie, jeśli w ciągu 4 tygodni przed datą porodu (liczoną w pełnych okresach od niedzieli do soboty) przebywasz na zwolnieniu lekarskim.

W przypadku wyjazdu do Polski kobieta otrzymująca Statutory Maternity Pay zachowuje nadal do niego prawo.

Osoby, które nie są uprawnione do otrzymywania Statutory Maternity Pay z uwagi na zbyt krótki okres pracy albo zbyt niskie zarobki, jak również osoby pracujące na zasadzie samozatrudnienia, mogą ubiegać się o zasiłek Maternity Allowance.
W odróżnieniu od Statutory Maternity Pay, które wypłaca pracodawca, jest to świadczenie wypłacane przez państwo. Również w tym przypadku należy wykazać minimalny okres zatrudnienia – co najmniej 26 tygodni w okresie 66 tygodni poprzedzających datę porodu oraz minimalne zarobki, które muszą wynosić co najmniej 30 funtów przez co najmniej 13 tygodni w okresie 66 tygodni poprzedzających datę porodu.

Maternity Allowance wynosi £172.48 tygodniowo bądź 90% dotychczasowych zarobków. Świadczenie to wypłacane jest maksymalnie przez 39 tygodni, przy czym najwcześniej można ubiegać się o nie 11 tygodni przed planowaną datą porodu.

Od 1 kwietnia 2014 roku Maternity Allowance może być również przyznawany kobietom niezatrudnionym oraz nie prowadzącym działalności gospodarczej, ale pomagającym przy takiej działalności mężowi lub innemu członkowi rodziny. W takim przypadku, jeśli planowaną datą porodu był 27 lipca 2014 roku lub później, wysokość Maternity Allowance wynosi 27 funtów tygodniowo i wypłacany jest przez 14 tygodni. Wypłata następuje co 2 lub 4 tygodnie.

Powrót do Polski nie pozbawia prawa do otrzymywania Maternity Allowance. Prawo to przysługuje pod warunkiem niepodejmowania zatrudnienia. Przed opuszczeniem Wielkiej Brytanii osoby pobierające Maternity Allowance powinny poinformować o tej okoliczności Jobcenter Plus.

Świadczenia z tytułu wychowywania dziecka

Powszechnie wypłacanym świadczeniem związanym z wychowywaniem dzieci jest Child Benefit. Jest to zasiłek wypłacany niezależnie od osiąganych dochodów i oszczędności. Mogą się o niego ubiegać zarówno osoby pracujące, jak i niepodejmujące zatrudnienia. Zasiłek ten jest wypłacany osobom wychowującym dzieci w wieku do 16 lat albo do 20 lat, jeżeli dzieci nadal się uczą. Przyznawany jest wyłącznie jednemu z rodziców.

Child Benefit wynosi obecnie:

• £24.00 tygodniowo na najstarsze lub jedyne dziecko,
• £15.90 tygodniowo na każde z pozostałych dzieci.

Polacy przybywający do Wielkiej Brytanii w celu podjęcia zatrudnienia mogą starać się o Child Benefit, jeżeli są w stanie udowodnić prawo do zamieszkania w tym państwie (right to reside) i to, że Wielka Brytania jest głównym miejscem zamieszkania. W związku z nowymi przepisami wymagane jest również, aby osoby, które przybyły do Wielkiej Brytanii 1 lipca 2014 roku lub później, mieszkały tam co najmniej 3 miesiące przed wnioskowaniem o Child Benefit. W wyjątkowych przypadkach nie jest wymagany 3-miesięczny okres zamieszkania. Aby otrzymać Child Benefit należy wypełnić formularz CH2 na stronie Gov.uk

Otrzymasz zasiłek na dziecko (child benefit) również, jeśli opuścisz Wielką Brytanię na krótki okres, na przykład na wakacje lub na leczenie. Szczegóły na ten temat znajdziesz na stronie Gov.uk

Drugim świadczeniem przysługującym w związku z wychowywaniem dzieci jest Child Tax Credit.

Child Tax Credit to świadczenie, które w 2018 r. zastąpiono Universal Credit. Jest to świadczenie wypłacane rodzinom, które osiągają dochody poniżej określonego poziomu. Jego wysokość zależy od konkretnych okoliczności osoby wnioskującej o wypłatę – liczby dzieci w rodzinie, wieku dzieci i dochodów.

O wypłatę mogą wnioskować osoby, które są w stanie udowodnić prawo do zamieszkania w Wielkiej Brytanii (right to reside). W przypadku Child Tax Credit, podobnie jak przy ubieganiu się o Child Benefit, od osób które przybyły do Wielkiej Brytanii 1 lipca 2014 roku lub później wymagany jest 3-miesięczny okres zamieszkania w Wielkiej Brytanii, jeśli pozostaje się bez pracy.

Wnioskodawca może starać się o zasiłek w sytuacji, gdy:

• ma pod opieką przynajmniej jedno dziecko,
• spełnia wymagania emigracyjne oraz
• ma ukończone 16 lat.

Wnioskodawca nie musi być rodzicem dziecka, aby być uprawnionym do zasiłku na dziecko, jednakże musi być główną osobą odpowiedzialną za opiekę nad dzieckiem.

W zasadzie opuszczenie na stałe Wielkiej Brytanii pozbawia prawa do pobierania zarówno Child Benefit, jak i Child Tax Credit/Universal Credit. Bezwzględnie należy o tej okoliczności poinformować instytucję wypłacającą te świadczenia (tj. odpowiednio Child Benefit Office i Child Tax Credit Office).

Szczególne przypadki, kiedy możliwe jest dalsze otrzymywanie Child Benefit znajdują się na stronie Gov.uk.

Aktualizacja: MSZ -  Wydział Organizacyjny, Departament Konsularny