Uznawanie kwalifikacji zawodowych zdobytych za granicą - Praca - DP

Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2024-09-09

Podstawowym założeniem systemu uznawania kwalifikacji zawodowych jest umożliwienie obywatelom państw członkowskich UE (dotyczy także EOG i Szwajcarii) uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego lub działalności regulowanej w państwie członkowskim innym niż to, w którym uzyskali kwalifikacje zawodowe.

Kwalifikacje zawodowe uznawane są na podstawie przepisów unijnych. Głównym aktem prawnym regulującym wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych jest dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, wdrożona do polskiego prawa  ustawą z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Jeżeli dany zawód jest w Polsce regulowany osoba, która uzyskała kwalifikacje w innym państwie członkowskim potrzebuje ich oficjalnego uznania, którego  dokonują właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego.

Zawód regulowany to zespół czynności zawodowych, których wykonywanie jest uzależnione od spełnienia wymogów określonych w przepisach danego państwa członkowskiego dotyczących dostępu do wykonywania danego zawodu. Każde państwo członkowskie UE decyduje o uregulowaniu dostępu do zawodów. Ten sam zawód może więc być zawodem regulowanym w jednym państwie członkowskim UE, podczas gdy w innych państwach członkowskich nie będzie on regulowany.

Procedura uznawania kwalifikacji zawodowych w zawodach regulowanych

Postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji wszczyna się na wniosek osoby zainteresowanej.
Wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych wraz z odpowiednimi załącznikami należy złożyć w instytucji będącej właściwym organem w sprawach uznawania kwalifikacji do wykonywania danego zawodu regulowanego. Dane teleadresowe właściwych organów - Competent Authorities, dostępne są na stronie Komisji Europejskiej. Postępowanie powinno  zakończyć się wydaniem decyzji nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia przez wnioskodawcę wszystkich niezbędnych dokumentów. W szczególnych wypadkach termin wydania decyzji może zostać  przedłużony o miesiąc lub też zawieszony, jeżeli wnioskodawca został  zobowiązany przez organ właściwy do zrealizowania środka wyrównawczego – testu umiejętności lub stażu adaptacyjnego. 

Wnioski w sprawie uznania kwalifikacji składa się w języku polskim. Wniosek składa się na formularzach udostępnianych na stronie internetowej organu właściwego lub na stronie polskiego ośrodka wsparcia ds. uznawania kwalifikacji zawodowych na podstawie dyrektywy 2005/36/WE (w Posce jest to Wydział Koordynacji Systemu Uznawania Kwalifikacji w Departamencie Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego,  tel. 22 52 92 266, kwalifikacje@mnisw.gov.pl).

Na stronie internetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego znajdują się szczegółowe informacje dotyczące procedury uznawania kwalifikacji zawodowych.

W przypadku kwalifikacji zawodowych uzyskanych w państwach trzecich (innych niż państwa członkowskie UE) uznanie w Polsce kwalifikacji zawodowych następuje zgodnie z przepisami prawa krajowego.

Posiadacz dyplomu/świadectwa uzyskanego w państwie trzecim, który chce podjąć zatrudnienie w zawodzie regulowanym, musi najpierw uznać w drodze nostryfikacji lub na podstawie umowy międzynarodowej dyplom/świadectwo, aby następnie móc ubiegać się o uzyskanie uprawnień zawodowych, zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi wykonywania danego zawodu.

Zawody nieregulowane

W przypadku zawodów nieregulowanych decyzję o uznaniu kwalifikacji uzyskanych za granicą podejmuje pracodawca.

Ma on prawo wymagać potwierdzenia równoważności zagranicznego dokumentu z jego polskim odpowiednikiem lub przedłożenia informacji o poziomie wykształcenia uzyskanego za granicą.

Informacji o możliwości uzyskania tego rodzaju dokumentów w przypadku dyplomów szkół wyższych udziela Biuro Uznawalności Wykształcenia Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Kontakt znajduje się tu.

Kwalifikacje zawodowe uzyskane w Wielkiej Brytanii

Komisja Europejska, notą z dnia 8 września 2022 r., przedstawiła nowe stanowisko w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych przez obywateli Unii Europejskiej w Wielkiej Brytanii przed zakończeniem okresu przejściowego.

W przypadku, gdy kwalifikacje zostały uzyskane przed końcem okresu przejściowego określonego w Umowie o wystąpieniu - czyli do dnia 31 grudnia 2020 r. - , zastosowanie mają przepisy dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych.

W związku z powyższym, jeżeli kwalifikacje zostały uzyskane w czasie, gdy Zjednoczone Królestwo było państwem członkowskim UE lub w okresie przejściowym określonym w Umowie o wystąpieniu kwalifikacje są uznawane za dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. c tej dyrektywy. Mogą one być wykorzystywane, jako dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji we wszystkich systemach uznawania kwalifikacji określonych w dyrektywie 2005/36/WE, a wnioskodawcy mogą w każdej chwili złożyć wniosek o uznanie tych kwalifikacji zawodowych.

Natomiast kwalifikacje zawodowe uzyskane po zakończeniu okresu przejściowego określonego w Umowie o wystąpieniu z UE, są kwalifikacjami z państw trzecich na mocy dyrektywy 2005/36/WE. Zastosowanie ma art. 2 ust. 2 i art. 3 ust. 3. W związku z tym wnioskodawca musi uzyskać wstępne uznanie w państwie członkowskim zgodnie z krajowymi przepisami i procedurami. W przypadku zawodów, które korzystają z automatycznego uznawania na podstawie koordynacji minimalnych wymogów w zakresie kształcenia, wstępne uznanie powinno być zgodne z minimalnymi wymogami w zakresie kształcenia określonymi w dyrektywie.

Jeżeli przedstawiciel danego zawodu chce, aby jego kwalifikacje zostały uznane w innym państwie członkowskim na mocy prawa UE, po wstępnym uznaniu w jednym państwie członkowskim musi uzyskać trzyletnie doświadczenie zawodowe w tym państwie członkowskim. W przeciwnym razie uznanie kwalifikacji przebiega z krajowymi przepisami i procedurami.

Jeżeli kwalifikacje nie zostały uprzednio uznane w innym państwie członkowskim zastosowanie mają przepisy krajowe określone w regulacjach dotyczących poszczególnych zawodów regulowanych.

Dyplomy ukończenia studiów wyższych mogą zostać uznane w drodze nostryfikacji. Więcej informacji o nostryfikacji dyplomów można znaleźć tu.

Natomiast informacja o uznawaniu świadectw szkolnych dostępna jest tutaj.

W sprawie uznania innych dokumentów poświadczających kwalifikacje zawodowe oraz szczegółowych warunków nabycia uprawnień zawodowych w Polsce należy kontaktować się z organem właściwym dla danego zawodu – kontakt można znaleźć w bazie zawodów regulowanych na stronie Komisji Europejskiej pod hasłem „competent authority” oraz na stronie www.biznes.gov.pl.

Szczegółowe informacje dotyczące brexitu dostępne są na stronie brexit.gov.pl.

Ogólne informacje o uznawaniu kwalifikacji znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Aktualizacja: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego