Wjazd do Polski z nieważnym polskim paszportem
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-03-20
Obywatele polscy, by móc podróżować za granicę muszą mieć ważny paszport, ewentualnie dowód osobisty, jeżeli przekraczają granicę kraju UE. Czy ten sam warunek obowiązuje przy powrocie do Polski? Co, jeśli w trakcie pobytu za granicą paszport straci ważność? Czy posiadacz nieważnego dokumentu może wjechać do Polski? Odpowiadamy.
W ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych, która została uchylona i już nie obowiązuje, zawarty był przepis, który stanowił, że utrata ważności dokumentu paszportowego nie pozbawia jego posiadacza prawa wjazdu na podstawie tego dokumentu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Od 27 stycznia 2022 r. obowiązuje nowa ustawa o dokumentach paszportowych, która takiego lub podobnego zapisu nie zawiera. Czy to oznacza zmianę w procedurze wjazdu do Polski (przekraczania granicy) obywatela polskiego z nieważnym paszportem?
Konstytucja nie pozostawia wątpliwości
Ustawa o dokumentach paszportowych nie musi zawierać takiego przepisu, ponieważ prawo wjazdu do Polski obywatelowi polskiemu gwarantuje Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, która ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej. W art. 52 ust. 4 ustawy zasadniczej czytamy:
„Obywatela polskiego nie można wydalić z kraju ani zakazać mu powrotu do kraju.”
Z tego zapisu wynika, że obywatel polski, nawet gdy jego paszport utracił ważność, zostanie wpuszczony do Polski. Konstytucja RP jest nadrzędna wobec ustaw i podobny przepis nie musi występować w ustawie czy rozporządzeniu, by możliwy był wjazd do RP Polaka z nieważnym paszportem.
Warto jednak pamiętać, że przepisy zawarte w Konstytucji RP i polskich ustawach obowiązują jedynie w Polsce. Regulacje w innych krajach, dotyczące działalności przewoźników transportu lotniczego mogą uniemożliwić przelot samolotem do Polski na podstawie nieważnego dokumentu paszportowego.
Na granicy z nieważnym paszportem
W obowiązującej ustawie o dokumentach paszportowych (z dnia 27 stycznia 2022 r.) czytamy:
Funkcjonariusz Straży Granicznej, w przypadku zgłoszenia się do odprawy granicznej osoby, której dokument paszportowy jest nieważny, fizycznie anuluje dokument paszportowy i przekazuje go do dowolnego wojewody albo zwraca anulowany dokument paszportowy dotychczasowemu posiadaczowi tego dokumentu, jeżeli osoba ta wyraża wolę zachowania anulowanego dokumentu paszportowego (art. 69 ust. 2.).
W ww. ustawie czytamy, że fizyczne anulowanie dokumentu paszportowego polega na uszkodzeniu książeczki dokumentu paszportowego wraz z jej warstwą elektroniczną.
Wojciech Napora (Powroty.gov.pl)
Podstawa prawna:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
Ustawa z dnia 27 stycznia 2022 r. o dokumentach paszportowych (Status aktu prawnego: obowiązujący).
Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Status aktu prawnego: uchylony).
