TOP200 im. Weigla – nowa inicjatywa NAWA - Powroty.gov.pl

Patronem programu jest Rudolf Weigl (1883-1957) – wybitny polski biolog, lekarz i wynalazca pierwszej skutecznej szczepionki przeciwko tyfusowi plamistemu. Przez lata związany z Uniwersytetem Lwowskim i Uniwersytetem Jagiellońskim. Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz włączony do grona Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Założenia programu

TOP200 im. Weigla jest nową inicjatywą, realizowaną przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (NAWA) we współpracy z Narodowym Centrum Nauki (NCN) oraz Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR).

Celem programu jest wzmocnienie potencjału badawczego polskich instytucji naukowych i stworzenie w Polsce optymalnych warunków do rozwoju międzynarodowych karier badawczych. Ma on zachęcić naukowców z uczelni zajmujących miejsca w pierwszej dwusetce międzynarodowych rankingów do kontynuowania swojej pracy nad Wisłą.

Kto może skorzystać?

O udział w programie mogą ubiegać się naukowcy z obywatelstwem innym niż polskie, mający w swoim dorobku doświadczenie zdobyte w ośrodkach znajdujących się w pierwszej dwusetce światowych rankingów:

• Academic Ranking of World Universities,
• QS World University Rankings,
• Times Higher Education World University Rankings.

Program obejmuje dwie ścieżki, dostosowane do etapu kariery naukowca:

1. Junior Fellow – dla osób z doktoratem uzyskanym nie wcześniej niż 7 lat przed złożeniem wniosku;
2. Senior Fellow – dla naukowców z doświadczeniem w kierowaniu zespołami badawczymi za granicą.

Dzięki udziałowi w programie, naukowcy będą mogli prowadzić swoje badania w Polsce, zakładać własne zespoły projektowe oraz aplikować o krajowe i międzynarodowe granty badawcze. Finansowanie obejmuje wynagrodzenia kierownika projektu, członków jego grupy oraz tzw. osoby zapraszającej – czyli naukowca z instytucji goszczącej (jego zadaniem będzie wspieranie przyjeżdżającego naukowca w inauguracji pracy i integracji z zespołem).

Poza finansowaniem podstawowym (zapewnionym przez NAWA), uczestnicy mogą korzystać także z:

• komponentu badawczego NCN – przeznaczonego na badania podstawowe;
• komponentu aplikacyjnego NCBiR – na wsparcie badań przemysłowych i prac rozwojowych.

Łączny budżet pilotażowego naboru to około 20 milionów złotych, z czego 17 milionów to środki z NAWA.

Szczegóły naboru

Nabór wniosków w pilotażowej edycji programu potrwa do 27 lutego 2026 roku, a jego wyniki zostaną ogłoszone do 31 lipca 2026. Wyłonione projekty będą realizowane w latach 2026-2032.

Wnioski będą przyjmowane wyłącznie w formie elektronicznej w systemie dostępnym pod adresem https://programs.nawa.gov.pl/. Muszą być one sporządzone w języku angielskim (te złożone po polsku zostaną pozostawione bez rozpatrzenia).

Mogą je składać podmioty, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-7 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, czyli:

• uczelnie,
• federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki,
• instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk,
• instytuty badawcze,
• międzynarodowe instytuty naukowe działające na terytorium RP,
• Centrum Łukasiewicz i jego instytuty,
• Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego,
• Polska Akademia Umiejętności.

Instytucja zatrudniająca może złożyć dowolną ilość wniosków, ale ten sam Kierownik Projektu może występować tylko w jednym wniosku złożonym w naborze. W innym przypadku do oceny skierowany zostanie wniosek, który został złożony jako ostatni, a pozostałe zostaną pozostawione bez rozpatrzenia.

Szczegółowe wymagania dotyczące dokumentów zawarte są w ogłoszeniu o naborze.

Wykluczone z udziału w programie są osoby fizyczne, będące obywatelami Rosji oraz instytucje i inne podmioty mające siedzibę w tym państwie.

Wybór ścieżki projektu (Junior/Senior Fellow) warunkuje wymagania wobec Kierownika Projektu, składu Grupy Projektowej, długości projektu i wysokość finansowania.

Szczegółowe zasady ubiegania się o dofinansowanie zawarte są w ogłoszeniu o naborze do programu TOP200.

Zobowiązania instytucji zatrudniającej

Realizując projekt w ramach programu TOP200, instytucja zatrudniająca zobowiązuje się do:

• zawarcia umowy o pracę z Kierownikiem Projektu zgodnie z wymogami określonymi w ogłoszeniu;
• zatrudnienia członków Grupy Projektowej;
• stworzenia Kierownikowi oraz Grupie warunków do rozwoju i realizacji badań, w tym zapewnienia przestrzeni biurowej i laboratoryjnej oraz aparatury naukowo-badawczej, a także dostępu do infrastruktury umożliwiającej prowadzenie badań oraz zajęć dydaktycznych (jeśli dotyczy);
• zapewnienia obsługi administracyjno-finansowej działań prowadzonych przez Kierownika i Grupę;
• wsparcia Kierownika i Grupy w ubieganiu się o krajowe lub międzynarodowe granty na badania naukowe lub prace rozwojowe;
• wsparcia Kierownika i Grupy w pozyskiwaniu wszelkich wymaganych zgód, opinii, zezwoleń lub innych dokumentów niezbędnych do realizacji planowanych działań w ramach Projektu;
• zapewnienia, że Kierownik Projektu będzie mieszkał w Polsce w czasie realizacji Projektu (ośrodkiem interesów życiowych Kierownika będzie Polska).

Jakie działania mogą być realizowane w ramach Programu?

W ramach programu mogą być realizowane:

• zatrudnienie naukowców przyjeżdzających z zagranicy w polskich instytucjach szkolnictwa wyższego i nauki;
• utworzenie grupy projektowej przez Kierownika Projektu;
• zapewnienie wsparcia dla Kierownika przez Osobę Zapraszającą;
• stworzenie stabilnych warunków umożliwiających rozwój kariery naukowej Kierownika i Grupy Projektowej;
• stworzenie stabilnych warunków do realizacji badań naukowych lub prac rozwojowych o istotnym znaczeniu dla nauki lub gospodarki;
• upowszechnienie wyników realizowanych badań naukowych lub prac rozwojowych w środowisku naukowym.

Więcej informacji

Pytania związane z realizacją programu TOP200 można kierować na e-mail: top200@nawa.gov.pl lub telefonicznie pod numerem + 48 509 359 464. Zachęcamy także do zapoznania się z informacjami oraz materiałami dotyczącymi programu na stronach NAWA.

Opracowanie: Adam Utko