Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole, przedszkolu i placówce - Edukacja - DP

Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2024-11-25

Realizacja zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest jedną z podstawowych form działalności dydaktyczno-wychowawczej przedszkola, szkoły i placówki.

Zasady jej udzielania reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Przepisy te stosuje się również do przedszkoli niepublicznych, oddziałów przedszkolnych w niepublicznych szkołach podstawowych, niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek niepublicznych.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana nieodpłatnie i na zasadzie dobrowolności  oraz polega na:

1. rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci i uczniów, jak również czynników środowiskowych wpływających na ich funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce;
2. zaspokajaniu potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów.

Celem udzielania pomocy jest wspieranie potencjału rozwojowego uczniów i stwarzanie warunków do ich aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu odpowiednio przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym.

Dziecko lub uczeń jest obejmowany pomocą psychologiczno-pedagogiczną w przedszkolu lub w szkole w sytuacjach wynikających z:

• z niepełnosprawności,
• z niedostosowania społecznego,
• z zagrożenia niedostosowaniem społecznym,
• z zaburzeń zachowania lub emocji,
• ze szczególnych uzdolnień,
• ze specyficznych trudności w uczeniu się,
• z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych,
• z choroby przewlekłej,
• z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych,
• z niepowodzeń edukacyjnych,
• z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi,
• z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą.

Powyższy katalog indywidualnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych dzieci i uczniów nie jest katalogiem zamkniętym.

W przedszkolu pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, a także w formie:

• zajęć rozwijających uzdolnienia;
• zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;
• zindywidualizowanej ścieżki realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego;
• porad i konsultacji.

W szkole, z wyjątkiem szkoły dla dorosłych, branżowej szkoły II stopnia prowadzącej kształcenie w formie stacjonarnej lub zaocznej i szkoły policealnej prowadzącej kształcenie w formie stacjonarnej lub zaocznej, pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, a także w formie:

• klas terapeutycznych;
• zajęć rozwijających uzdolnienia;
• zajęć rozwijających umiejętności uczenia się;
• zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;
• zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;
• zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu - w przypadku uczniów szkół podstawowych oraz uczniów szkół ponadpodstawowych;
• zindywidualizowanej ścieżki kształcenia;
• porad i konsultacji;
• warsztatów.

Pomoc jest udzielana z inicjatywy: ucznia, rodziców ucznia, dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki, nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzących zajęcia z uczniem; pielęgniarki środowiska nauczania wychowania lub higienistki szkolnej,  poradni, asystenta edukacji romskiej, pomocy nauczyciela, pracownika socjalnego, asystenta rodziny,  kuratora sądowego, organizacji pozarządowej, innej instytucji lub podmiotu działających na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży .

Udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest istotną częścią pracy każdego nauczyciela, w tym tzw. nauczyciela przedmiotowego. Pomocy tej udzielają nauczyciele odpowiednio wychowania przedszkolnego lub przedmiotu, wychowawcy grup wychowawczych oraz nauczyciele specjaliści, w tym psycholodzy, pedagodzy, pedagodzy specjalni, logopedzi i terapeuci pedagogiczni.

W przedszkolu, szkole lub placówce zapewnienie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, adekwatnej do rozpoznanych potrzeb w tym zakresie, należy do kompetencji dyrektora, który:

• w porozumieniu z organem prowadzącym podejmuje decyzje m.in. dotyczące zatrudnienia nauczycieli i specjalistów wykonujących zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w szczególności psychologów, pedagogów, logopedów i doradców zawodowych,
• ustala formy udzielania tej pomocy, okres ich udzielania oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane z danym dzieckiem/uczniem.

Poradnie psychologiczno - pedagogiczne

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest ponadto przez wyspecjalizowane w tym zakresie placówki systemu oświaty jakimi są publiczne i niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne.

Zadania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych.

Publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym publiczne poradnie specjalistyczne, udzielają dzieciom, od momentu urodzenia, i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, udzielają rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży, a także wspomagają przedszkola, szkoły i placówki w zakresie realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Do zadań poradni psychologiczno-pedagogicznych należy diagnozowanie dzieci i młodzieży, wydawanie opinii i orzeczeń dotyczących kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży, udzielanie pomocy bezpośredniej uczniom oraz rodzicom, wspomaganie przedszkoli, szkół i placówek, a także realizacja zadań profilaktycznych oraz wspierających wychowawczą i edukacyjną funkcję przedszkola, szkoły i placówki, w tym wspieranie nauczycieli w rozwiązywaniu problemów dydaktyczno-wychowawczych oraz wspomaganie przedszkoli, szkół i placówek.

Udzielanie bezpośredniej pomocy dzieciom i młodzieży oraz rodzicom przez nauczycieli specjalistów w poradniach psychologiczno-pedagogicznych polega w szczególności na:

1. prowadzeniu terapii dzieci i młodzieży oraz ich rodzin;
2. wspieraniu dzieci i młodzieży wymagających pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
3. udzielaniu pomocy rodzicom w rozpoznawaniu potrzeb rozwojowych i możliwości psychofizycznych dzieci, rozwiązywaniu problemów edukacyjnych i wychowawczych.

Poradnie udzielają nauczycielom pomocy w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych uczniów oraz edukują rodziców i nauczycieli w zakresie ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży .

W każdej sytuacji wymagającej wsparcia czy interwencji specjalistów, rodzice dziecka mogą zwrócić się do rejonowej poradni psychologiczno-pedagogicznej, z prośbą o udzielenie bezpośredniej pomocy, w szczególności w postaci prowadzenia terapii . Mogą również złożyć wniosek o przeprowadzenie badań dziecka, które pozwolą na rozpoznanie potrzeb rozwojowych i edukacyjnych, w tym ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się, co pozwoli dyrektorowi szkoły na podjęcie bardziej efektywnych działań związanych z procesem edukacyjnym dziecka.

Prowadzenie publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych należy do zadań oświatowych powiatów. Organ prowadzący poradnię określa rejon jej działania .
Pomoc udzielana przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną jest dobrowolna i nieodpłatna. Diagnoza w poradni, a także wydanie informacji o wynikach przeprowadzonej diagnozy czy opinii, odbywa się na wniosek rodzica lub pełnoletniego ucznia. Wydana przez poradnię opinia przekazywana jest do jednostki oświaty, do której uczęszcza uczeń również tylko na wniosek rodzica lub pełnoletniego ucznia.
Na pisemny wniosek dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki lub rodzica dziecka z niepełnosprawnością albo pełnoletniego ucznia z niepełnosprawnością, publiczna poradnia jest zobowiązana jest także do współpracy w określaniu niezbędnych warunków do nauki, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych.
W systemie oświaty działają również niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Poradnie te są uprawnione do wydania opinii w sprawach, w których przepisy nie zastrzegają, że opinia musi być wydana przez publiczną poradnię. W przypadku niektórych opinii, np. opinii o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub opinii w sprawie odroczenia rozpoczęcia przez dziecko obowiązku szkolnego lub wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły podstawowej, w przepisach wskazano, że uprawnioną do wydania opinii są jedynie te niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne założona zgodnie z art. 82 ustawy o systemie oświaty lub art. 168 ustawy - Prawo oświatowe , które zatrudniają pracowników posiadających kwalifikacje określone dla pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych.
 

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2017 nr 1591).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. 2013 poz. 193)

Aktualizacja: Ministerstwo Edukacji i Nauki