Sytuacja Polonii w Irlandii, Islandii i Norwegii - Powroty.gov.pl

Kwestią tą zajęła się 25 czerwca 2025 r. sejmowa Komisja Łączności z Polakami za Granicą. Tego dnia przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych przekazali informacje dotyczące sytuacji Polonii w Irlandii, Islandii i Norwegii. Czego mogliśmy się dowiedzieć?

Irlandia

Polacy stanowią najliczniejszą grupę obcokrajowców żyjących w Irlandii. Według szacunków jest to przynajmniej 125 tysięcy osób.

Jedną z kluczowych kwestii związanych z funkcjonowaniem polskiej społeczności jest nauczanie języka polskiego. W Irlandii działa prawie 30 szkół społecznych oraz szkoły polskie, a nauczanie polskiego w irlandzkich szkołach średnich jest wspierane przez irlandzki rząd. Problemem wielu szkół społecznych są wysokie koszty utrzymania, dlatego MSZ zachęca ich kierownictwo do aplikowania o dotacje, m.in. te oferowane przez Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego.

Z drugiej strony – istnieje konieczność poprawy znajomości języka angielskiego wśród polskich emigrantów. Ambasada i konsulowie wspierają przedsięwzięcia w języku polskim z zakresu poradnictwa prawnego czy psychologicznego.

Dane kontaktowe do organizacji polonijnych działających w Irlandii można znaleźć tutaj. MSZ publikuje także dane działających tam szkół polskich oraz możliwościach nauki języka polskiego oraz skorzystania z polskiego duszpasterstwa.

Istotną bolączką polskiej społeczności w Irlandii, której świadome jest MSZ, jest zjawisko bezdomności. Szacuje się, że w kraju tym jest około 150-200 osób polskiego pochodzenia bez dachu nad głową.

Islandia

Spośród 80 tysięcy imigrantów na Islandii, około 33 tysiące to obywatele polscy. Podobnie jak w przypadku Irlandii, tak i w tym środowisku uwaga MSZ skupia się w dużym stopniu na zapewnieniu dzieciom możliwości nauki języka polskiego. Jest to możliwe w dwóch szkołach polskich oraz pięciu szkołach społecznych, a także w ramach współpracy z centralnymi i lokalnymi władzami w publicznym systemie oświaty. Od zeszłego roku możliwe jest odbywanie zajęć z języka polskiego w szkole podstawowej w Dalviku.

Duże zasługi w integrowaniu społeczności polskiej ma Kościół katolicki, natomiast organizacje i działacze polonijni coraz częściej odgrywają istotną rolę zarówno w lokalnym środowisku, jak i na szczeblu ogólnokrajowym. Jedną z takich organizacji jest Stowarzyszenie Edukacyjne Polska Mowa Ojczysta dla Polskich Dzieci i Młodzieży ,,Persona”.

Norwegia

Podobnie jak we wcześniej wymienionych państwach, tak i w Norwegii Polacy stanowią największą grupę obcokrajowców. Według szacunków MSZ, w kraju nad fiordami przebywa około 140 tysięcy polskich obywateli. Uwzględniając sezonowe wahnięcia, Polacy stanowią średnio około 18% wszystkich imigrantów i niecałe 3% populacji Norwegii.

W kraju tym funkcjonuje obecnie dwanaście szkół społecznych i jedna szkoła polska (przy ambasadzie RP w Oslo). Swoją działalność wznowiła Polska Szkoła Sobotnia w Kristiansand, a w 2024 r. w Spikkestad Stowarzyszenie Polskie Orły otworzyło Polską Szkołę Sobotnią im. Janusza Korczaka. Ministerstwo podkreśliło zarazem, że poza samą stolicą – Oslo – nauczanie języka polskiego w tym kraju nie jest satysfakcjonujące, co wynika z samego kształtu norweskiego modelu edukacji.

Problemem dla społeczności polskiej jest brak lub słaba znajomość języka norweskiego. Sytuacja ta jednak się poprawia, a dodatkowo łatwiejszy jest dostęp do tłumaczy w lokalnych instytucjach. Kontynuowane są działania na rzecz publikowania treści w języku polskim na stronach norweskich urzędów (np. policji czy inspekcji pracy).

Przydatne informacje związane z norweskim prawem pracy w języku polskim znajdują się na stronie Arbeidstilsynet.

Pod koniec 2019 r. Wydział Konsularny Ambasady RP w Oslo rozpoczął realizację projektu bezpłatnego poradnictwa prawnego dla Polonii w Norwegii. Program realizowany jest do dziś przy współpracy z kancelariami prawnymi, a o porady mogą występować zarówno osoby fizyczne, jak i firmy. Szczegóły dotyczące tego projektu dostępne są tutaj.

Resort podkreślił także, że polscy obywatele wciąż napotykają na problemy w relacjach z norweskim urzędem ochrony praw dziecka Barnevernet. Na stronie polskich służb konsularnych w Norwegii czytamy, że osoby, z którymi kontaktował się wspomniany urząd, powinny rozważyć skonsultowanie swojej sytuacji z adwokatem. Ich wykaz, specjalizujących się w sprawach Barnevernet, można znaleźć tu.

Podsumowując

Kilka kwestii łączy sytuację Polonii w Irlandii, Islandii i Norwegii. Przede wszystkim – kwestia nauczania języka polskiego, która stopniowo się poprawia. W opinii przedstawionej przez MSZ podkreślono jednak potrzebę większego zaktywizowania społeczności polonijnej w działalność społeczną czy polityczną w danych krajach – tak na szczeblu lokalnym, jak i krajowym.

Osobną kwestią, jaką przytoczono w dyskusji na posiedzeniu Komisji było zjawisko bezdomności obywateli polskich (nie tylko w państwach, którego dotyczyło). Zgodnie ze wstępnymi deklaracjami, na przełomie sierpnia i września 2025 r. MSZ ma rozpocząć projekt wspierający polskie organizacje polonijne za granicą, działające na rzecz zwalczania ubóstwa i uzależnień.

Adam Utko (Powroty.gov.pl)

Źródło:

sejm.gov.pl