Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2025-07-07

Rozciągnięcie skuteczności orzeczenia sądu zagranicznego na terytorium Polski następuje przez jego uznanie lub stwierdzenie wykonalności.

Na skutek uznania lub stwierdzenia wykonalności orzeczenie sądu zagranicznego w sprawie cywilnej uzyskuje taki sam status jak orzeczenie sądu krajowego, w szczególności może być podstawą wpisu w księdze stanu cywilnego, księdze wieczystej czy innym rejestrze publicznym. W zależności od państwa pochodzenia i daty wydania orzeczenia, uznanie lub stwierdzenie wykonalności uregulowane jest albo prawem Unii Europejskiej albo umową międzynarodową wiążącą Rzeczpospolitą Polską w stosunkach z danym państwem albo przepisami Kodeksu postępowania cywilnego.

Uznawanie orzeczeń

Orzeczenia wydane w Unii Europejskiej są uznawane automatycznie, bez konieczności przeprowadzania jakiegokolwiek postępowania. Dotyczy to jednak orzeczeń wydanych po 1 maja 2004 r. czyli przystąpieniu Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. W sytuacji, gdy istnieje spór dotyczący skuteczności określonego orzeczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osoba mająca interes prawny może wystąpić do właściwego sądu z żądaniem ustalenia, że orzeczenie podlega lub nie podlega uznaniu.

Orzeczenia wydane przez sąd państwa nie będącego członkiem Unii Europejskiej, a z którym wiąże Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa (przykładowo z Federacją Rosyjską, Ukrainą, Białorusią, Norwegią, Szwajcarią czy Islandią) są uznawane na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na warunkach przewidzianych w tej umowie. Informacje o umowach międzynarodowych łączących Rzeczpospolitą Polską z danym państwem i ich teksty są dostępne w Internetowej Bazie Traktatowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Orzeczenia wydane przez sąd państwa nie będącego członkiem Unii Europejskiej, z którym nie wiąże Rzeczpospolitej Polskiej umowa międzynarodowa, podlegają uznaniu na warunkach określonych przepisami Kodeksu postępowania cywilnego. W tym wypadku, w odniesieniu do orzeczeń wydanych 1 lipca 2009 r. i później, analogicznie jak w Unii Europejskiej, obowiązuje zasada uznania automatycznego. Osoba powołująca się na orzeczenie sądu zagranicznego w postępowaniu przed sądem lub innym organem powinna przedstawić urzędowy odpis tego orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności wraz z tłumaczeniem na język polski. W sytuacji, gdy istnieje spór dotyczący skuteczności określonego orzeczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoba mająca interes prawny może wystąpić do właściwego sądu z żądaniem ustalenia, że orzeczenie podlega lub nie podlega uznaniu.

Skuteczność orzeczenia sądu zagranicznego wydanego przed 1 lipca 2009 r. musi zostać stwierdzona przez właściwy sąd okręgowy. Wówczas, orzeczenie sądu zagranicznego wywiera skutki w polskim porządku prawnym dopiero z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu polskiego.

Wykonalność orzeczeń

Tytułami wykonawczymi w Polsce są wydane w państwie członkowskim Unii Europejskiej:

1. orzeczenia sądów oraz ugody i dokumenty urzędowe, objęte zakresem zastosowania rozporządzenia nr 1215/2012 (tj. wydane w postępowaniu wszczętym w dniu 10 stycznia 2015 r. lub po tej dacie), jeżeli nadają się do wykonania w drodze egzekucji;
2. orzeczenia sądów oraz ugody i dokumenty urzędowe, objęte zakresem zastosowania rozporządzenia nr 44/2001 (wydane w postępowaniach wszczętych pomiędzy 1 maja 2004 r. a 10 stycznia 2015 r.), jeżeli nadają się do wykonania w drodze egzekucji;
3. orzeczenia sądów oraz pochodzące z tych państw ugody i dokumenty urzędowe, opatrzone w tych państwach zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego na podstawie przepisów rozporządzenia nr 805/2004;
4. europejskie nakazy zapłaty wydane przez sądy, których wykonalność została stwierdzona w tych państwach na podstawie przepisów rozporządzenia nr 1896/2006;
5. orzeczenia sądów wydane w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń, opatrzone w tych państwach zaświadczeniem na podstawie przepisów rozporządzenia nr 861/2007.

Informacje dotyczące ww. aktów prawa Unii są dostępne na stronie europejskiego portalu „e-sprawiedliwość".

Orzeczenie wydane przez sąd państwa nie będącego członkiem Unii Europejskiej, z którym wiąże Polskę umowa międzynarodowa jest wykonywane na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na warunkach przewidzianych w tej umowie. Informacje o umowach międzynarodowych łączących Rzeczpospolitą Polską z danym państwem i ich teksty są dostępne w Internetowej Bazie Traktatowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Jeżeli orzeczenie wydane zostało przez sąd państwa nie będącego członkiem Unii Europejskiej, z którym nie wiąże Polski umowa międzynarodowa regulująca uznawanie i wykonywanie orzeczeń,  stwierdzenie jego wykonalności uregulowane jest w art. 1150-1152 Kodeksu postępowania cywilnego. W stosunku do orzeczeń wydanych po 1 lipca 2009 r. stwierdzenie wykonalności następuje przez nadanie klauzuli wykonalności. Osoba wnosząca o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu zagranicznemu powinna przedstawić urzędowy odpis tego orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności i wykonalności wraz z tłumaczeniem na język polski.

W razie wątpliwości co do trybu postępowania i dokumentów, które należy przedstawić właściwemu sądowi lub innemu organowi w Polsce w związku z uznaniem czy stwierdzeniem wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego, wskazane jest zasięgnięcie porady osoby świadczącej w Polsce profesjonalną pomoc prawną, albowiem Ministerstwo Sprawiedliwości nie ma kompetencji do udzielania porad prawnych.

Warto wiedzieć

Uznawanie orzeczeń sądów zagranicznych
w sprawach cywilnych i handlo

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550)
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.Urz.UE.L Nr 351, str. 1)
• Rozporządzenie (WE) NR 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz.Urz.UE.L Nr 143, str. 15)
• Rozporządzenie (WE) NR 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz.Urz.UE.L Nr 199,  str.1)
• Rozporządzenie (WE) NR 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz.UE.L Nr 399, str.1)
• Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (2019/C 384 I/01), art. 67 ust. 2
• Konwencja o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, sporządzona w Hadze 2 lipca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2022.187.4 z dnia 14.7.2022)
• Decyzja Rady (UE) 2022/1206 z dnia 12 lipca 2022 r. w sprawie przystąpienia Unii Europejskiej do Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U.UE.L.2022.187.1 z dnia 2022.07.14)
• Rozporządzenie (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz.UE.L Nr 201, str. 107)

Aktualizacja: Ministerstwo Sprawiedliwości