Jaka jest procedura ubiegania się o rentę po pracy w Irlandii i w Polsce? - Praca

Ostatnia aktualizacja: 25.03.2024 r. (ZUS)

Stosunki w dziedzinie zabezpieczenia społecznego między Polską i Irlandią regulują postanowienia rozporządzeń unijnych o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Zgodnie z postanowieniami ww. rozporządzeń unijnych osoba, która utraciła możliwość wykonywania pracy ze względu na stan zdrowia i która podlegała ubezpieczeniom w więcej niż jednym państwie członkowskich np.: w Polsce i w Irlandii, może ubiegać się o świadczenia rentowe z każdego z tych państw. Każde z państw zobowiązane jest do ponoszenia skutków finansowych za okresy ubezpieczenia przebyte przez ubezpieczonego na własnym terytorium. Przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy każde z państw uwzględnia – zgodnie z przepisami ww. rozporządzeń unijnych - okresy ubezpieczenia oraz inne okoliczności zaistniałe na terytorium innych państw członkowskich UE.

Prawo do polskiej renty z tytułu niezdolności do pracy.
Zgodnie z ustawodawstwem  polskim prawo do polskiej renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która spełnia następujące warunki:
- jest niezdolna do pracy (ustalenia, czy wnioskodawca jest niezdolny do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS na podstawie polskich przepisów w oparciu o dokumentacje medyczną oraz wyniki bezpośredniego badania wnioskodawcy)
- ma wymagany staż ubezpieczeniowy (dla osoby, u której niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat wymagany staż ubezpieczeniowy wynosi 5 lat w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem, w którym powstała niezdolność do pracy*)
- niezdolność do pracy powstała w trakcie któregoś z okresów wymaganych w polskich przepisach albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od zakończenia takiego okresu. Może być to m.in. okres ubezpieczenia (np. zatrudnienia w ramach umowy o pracę lub umowy zlecenia, prowadzenia własnej firmy), okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych albo zasiłku chorobowego
- nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

W przypadku, gdy w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku lub przed powstaniem niezdolności do pracy wnioskodawca nie posiada 5 lat ubezpieczenia w Polsce, dla celów ustalenia prawa do świadczenia ZUS uwzględni okresy pracy w Irlandii - zgodnie z postanowieniami ww. rozporządzeń unijnych. Podstawą do uwzględnienia zagranicznych okresów będzie zaświadczenie wystawione przez irlandzką instytucję ubezpieczeniową.
 

Prawo do irlandzkiej renty z tytułu niezdolności do pracy.
Z tytułu okresów ubezpieczenia przebytych w Irlandii można ubiegać się o irlandzką rentę z tytułu niezdolności do pracy. Prawo do irlandzkiego świadczenia irlandzka instytucja  ubezpieczeniowa ustali na podstawie ustawodawstwa wewnętrznego.

Renta w Irlandii przyznawana jest  osobom, które są niezdolne do pracy od 12 miesięcy oraz prognozuje się, iż będą niezdolne do pracy przez kolejnych 12 miesięcy. Może też zostać przyznana osobom, które uznano za trwale niezdolne do pracy. Aby uzyskać prawo do renty inwalidzkiej, należy wykazywać się co najmniej 260 opłaconymi składkami PRSI w odpowiedniej wysokości od momentu przystąpienia do ubezpieczenia, oraz co najmniej 48 tygodniowymi składkami PRSI opłaconymi lub kredytowanymi w danym roku składkowym.

Wysokość świadczenia jest uzależniona od wieku. Świadczenie może być pobierane do osiągnięcia przez daną osobę 66 lat. Wówczas podstawa świadczenia ulegnie zmianie, w jego miejsce otrzymywana będzie emerytura. Jeżeli zajdzie taka potrzeba instytucja irlandzka również dla celów ustalenia prawa do świadczenia uwzględni okresy pracy w Polsce lub innych państwach członkowskim UE/EOG.

Złożenie wniosku.
Nie ma konieczności składania dwóch wniosków o rentę (odrębnie w Polsce i w Irlandii).
Jeżeli wnioskodawca aktualnie mieszka w Polsce - wniosek o polską i irlandzką rentę z tytułu niezdolności do pracy może złożyć w jednostce ZUS najbliższej swojego miejsca zamieszkania. Jednostka ta przekaże wniosek do Oddziału ZUS w Lublinie, który współpracuje bezpośrednio z irlandzkimi instytucjami ubezpieczeniowymi przy ustalaniu świadczeń rentowych z tytułu okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w Irlandii.
Oddział ZUS w Lublinie przekaże wniosek o irlandzkie świadczenie do irlandzkiej instytucji ubezpieczeniowej w celu jego rozpatrzenia.

Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy należy złożyć na polskim formularzu (formularz ERN) wraz z załącznikiem do wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy dla osób, które ubiegają się o rentę inwalidzką z zagranicznej instytucji państw UE/EFTA (formularz ERZ). Do wniosku należy dołączyć unijny formularz E 207 „Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej”, w którym należy wskazać wszystkie okresy zatrudnienia.

Do wniosku o polską rentę z tytułu niezdolności do pracy należy dołączyć dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia w Polsce - chyba, że wcześniej złożone zoastały do wniosku o kapitał początkowy:

- dokumenty, które potwierdzają staż zatrudnienia w Polsce. np.: świadectwa pracy, zaświadczenia pracodawców lub legitymacje ubezpieczeniowe (gdy jest w nich wpis o okresach zatrudnienia), zaświadczenia, jeżeli był zarejestrowany w Urzędzie Pracy lub pobierał zasiłki dla bezrobotnych, książeczkę wojskową, zaświadczenie z uczelni lub dyplom, w którym jest informacja o ukończeniu studiów oraz programowym czasie trwania nauki,
- dokumenty, które potwierdzą wysokość wynagrodzenia przed 1 stycznia 1999 r.: zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wydane przez pracodawcę, który opłacał za składki na ubezpieczenie społeczne (druk Rp-7), lub następcę pracodawcy albo legitymację ubezpieczeniową z wpisami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, dowody zastępcze (np. kserokopie dokumentów wydane przez archiwa lub inne jednostki, które przechowują dokumenty zlikwidowanych zakładów pracy),
- dokumentację medyczną potwierdzającą stan zdrowia (zarówno wystawioną przez polskich jak i zagranicznych lekarzy w oryginalnej wersji językowej - bez tłumaczenia).

Do wniosku o zagraniczne świadczenie należy dołączyć wszystkie posiadane dokumenty i informacje dotyczące irlandzkich okresów ubezpieczenia np. numer zagranicznego ubezpieczenia. Jeżeli dokumentacja medyczna dostarczona przez wnioskodawcę i przekazana przez ZUS do Irlandii będzie niewystarczająca dla instytucji irlandzkiej do wydania decyzji, instytucja ta zleci ZUS przeprowadzenie dodatkowych badań lekarskich.

Więcej informacji o aktualnych zasadach ustalania świadczeń emerytalno-rentowych podlegających koordynacji unijnej można znaleźć tu.