Pozytywne i negatywne strony uczenia się drugiego języka
Pozytywne i negatywne strony uczenia się drugiego języka
Jako rodzic dziecka dwujęzycznego, okazuj mu wsparcie podczas planowanego powrotu do kraju. Uświadom mu, że znajomość drugiego języka obcego to duży atut.
Dzieci są narażone na wiele stresu, mieszkając poza swoim krajem. W wieku od zera do dziewięciu lat określa się ich inteligencja, od dziewięciu lat do dziewiętnastu – stabilizuje życie emocjonalne; jeśli zatem będzie działo się coś złego, potem przez długie lata trzeba będzie to nadrabiać. Pamiętajmy, że dzieci są tylko dziećmi i nie stawiajmy zbyt wygórowanych wymagań. Po prostu z nimi bądźmy i spędzajmy razem miło czas.
Bilingwizm dotyczy zarówno mówienia/słuchania, jak i pisania/czytania, jeśli te formy zostały w danym języku rozwinięte. Osoby dwujęzyczne to te stale posługujące się dwoma ojczystymi językami. Powszechnie sądzi się, że osoby te nauczyły się obu języków przed czternastym rokiem życia, mówiły w obu językach w domu i przemieszczały się między jedną a drugą społecznością.
To, czy będziemy dwujęzyczni, zależy od tego, w jakim stopniu drugi język zostanie przez nas opanowany i jak często będzie używany. Poza tym lingwiści podkreślają, że dwujęzyczność nie jest stanem stałym, ale procesem dynamicznym i zależy od sytuacji.
W pewnych warunkach może nastąpić zanikanie jednego z języków lub nabywanie nowego.
Obawy rodziców
„Kiedy po latach wróciłem z rodzicami do Polski, znałem świetnie angielski. Byłem kimś specjalnym, nie traktowano mnie jak obcokrajowca, bo znałem też język polski. Czułem się wyróżniony, nazywam to efektem Hollywood, bo brano mnie czasami za Amerykanina, ale Amerykaninem nie byłem. Dziewczynom podobał się mój akcent. A potem jak już znasz jeden język obcy, to jaki problem nauczyć się następnego?”
Tymczasem, rodzice wyjeżdżający z dziećmi za granicę mają wiele obaw związanych z uczeniem się przez nie drugiego języka. Mówią, że dzieci mają trudności w zaakceptowaniu nowego, obcego środowiska, że nie mają przyjaciół, czasami odmawiają chodzenia do szkoły. Jeszcze inni rodzice martwią się tym, że dzieci sobie nie poradzą i z tego powodu podejmują decyzje o pozostawieniu ich w kraju. Są też tacy, którzy mają obawy, że ich dzieci, ucząc się obcego języka, zapomną własny, ojczysty. Czy te wszystkie obawy są słuszne?
Warto wiedzieć
Przez długi czas pokutowało przekonanie, że dwujęzyczność jest upośledzeniem (chodziło głównie o dzieci). Uważano, że poziom językowy, a nawet intelektualny dzieci dwujęzycznych jest niższy niż jednojęzycznych. Obecnie podkreśla się, że na korzyść dwujęzyczności przemawia konieczność sprostania wyższym wymaganiom, większa jest motywacja do uczenia i często wyższa inteligencja. Nie wyjaśniono jednak do tej pory związku między inteligencją a bilingwizmem.
Nie wiadomo, czy dzieci bardziej inteligentne stają się bilingwalne czy też dwujęzyczność pomaga w rozwijaniu inteligencji. Uważa się natomiast, że dwujęzyczni mają większą świadomość różnic między językami i łatwiej uczą się kolejnych języków. Ponadto osoby te wcześniej dojrzewają i mają lepiej rozwiniętą umiejętność słuchania. Wykazują większe umiejętności werbalne, co może wynikać z bilateralnej organizacji funkcji językowych w mózgu. Poza tym osoby dwujęzyczne poprzez swoją otwartość na inność mogą mieć większe możliwości w zdobywaniu interesującej pracy.
Naturalna nauka drugiego języka
„Wychowałam trójkę dzieci za granicą; zmieniałam kraje zamieszkania, także szkoły i środowiska, mniej więcej co 3-4 lata. Zawsze byłam zaskoczona, jak szybko i z jaką pasją moje córki uczyły się kolejnego obcego języka. Dzisiaj znają ich co najmniej cztery.”
Warto wiedzieć
Pamiętajmy o tym, że nauka języka obcego w kraju, w którym jest używany ten język, znacznie różni się od nauki w każdych innych warunkach. To okazja do tego, aby dzieci nauczyły się go w sposób naturalny przez swoiste „zanurzenie” w kulturze. Nie trzeba dużego wysiłku. Wystarczy, aby mówiły w tym języku jak najwięcej, miały z nim jak najczęstszy kontakt, żebyśmy sami do nich mówili w obcym języku w określonych sytuacjach. Już dziewięciomiesięczne dziecko może uczyć się dwóch języków, a trzyletnie dziecko zapamiętuje drugi język na długo. Nawet jeśli straci z nim kontakt, będzie mu kiedyś znacznie łatwiej odświeżyć znajomość języka.
Rodzice mogą wybrać, czy chcą nauczyć się obcego języka, gdy mieszkają za granicą, ale dzieci nie mają wyboru – muszą pójść do szkoły. Ponadto powinny dobrze znać język obcy, nie tylko po to, aby w szkole osiągać sukcesy, lecz także po to, by mieć tam przyjaciół i uczestniczyć w życiu młodych ludzi.
Dziesięć rad, jak pomóc dziecku przed powrotem do kraju
Zastanówmy się zatem, jak my, rodzice, możemy pomóc naszemu dziecku, które uczy się w obcym kraju, zna dobrze język obcy i staje przed wyzwaniem powrotu do kraju.
Warto wiedzieć
Oto dziesięć podstawowych rad:
- Zorganizuj specjalny czas na odrabianie lekcji.
- Daj dziecku wszystkie potrzebne materiały; coś do pisania, papier, miejsce do pracy i słownik przystosowany do wieku dziecka.
- Bądź gotowy, w miarę możliwości, na pytania dziecka dotyczące szkoły, zwłaszcza nowego wyzwania, jakim jest nauka obcego języka, uczenie się w drugim języku.
- Interesuj się, jak minął szkolny czas, raczej nie pytaj o oceny, a o to, czego dziś dziecko nauczyło się w szkole, pytaj, jak się czuje. Słuchaj z zainteresowaniem, o czym dziecko Ci opowiada.
- Zapewnij dziecku zdrowy posiłek przed szkołą.
- Zapewnij dziecku dobry sen po całym dniu pracy.
- Nie bądź pasywny; ucz się obcego języka, pokazuj dziecku, że autentycznie Cię to interesuje, pogłębiaj także swoją wiedzę. Nic nie daje lepszych wyników, jak przykład.
- Ciesz się z postępów dziecka i znajdź czas na praktykę obcego języka w domu np. w formie zabawy, szukaj informacji w Internecie o kraju, w którym mieszkasz, o jego kulturze.
- Czytaj dzieciom książki w obcym języku (już od trzeciego roku życia, a nawet wcześniej). Zachęcaj dziecko, aby czytało, co mu się podoba.
- Nawiąż kontakt z nauczycielami w szkole, bądź obecny tam, gdzie twoje dziecko jest każdego dnia.
Anna Osińska
psycholog o specjalności międzykulturowej
Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Brukselskiego (ULB) oraz Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Posiada wieloletnie doświadczenie życia wraz z rodziną poza granicami kraju. Po powrocie do Polski występuje w roli mediatora między kulturami i środowiskami. Jest zaangażowana społecznie w Międzynarodowym Stowarzyszeniu ATD Czwarty Świat ( atd.org.pl). Pisze o trudnościach Polaków na emigracji, współpracuje z rządowym portalem, (powroty.gov.pl) oferuje wsparcie dla cudzoziemców mających trudności życia w polskiej rzeczywistości.
Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Obecnie kształci się w Ośrodku Intra w psychoterapii humanistycznej skoncentrowanej na osobie. Pracuje pod stałą superwizją.
Pracuje również w Ośrodku Naukowo-Terapeutycznym Ogrody Zmian (www.ogrodyzmian.pl)
Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.powroty.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
W przypadku treści aktualizowanych przez współpracujących z serwisem powroty.gov.pl ekspertów z ministerstw i innych publicznych instytucji odpowiedzialność za przekazane informacje ponoszą ww. instytucje.
Więcej informacji