Nabycie obywatelstwa polskiego - Małżonek/partner cudzoziemiec - DP

Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2025-07-31

Zagadnienia nabycia obywatelstwa polskiego i jego utraty reguluje ustawa z 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

Sposoby nabycia obywatelstwa polskiego:

1. Urodzenie z rodziców, z których co najmniej jedno ma obywatelstwo polskie – zasada krwi/Ius Sanguinis 

Dziecko nabywa z mocy prawa obywatelstwo polskie przez urodzenie z rodziców, z których co najmniej jedno ma obywatelstwo polskie, bez względu na miejsce urodzenia dziecka w Polsce czy za granicą (art. 14 pkt 1ustawy o obywatelstwie polskim). Więcej informacji na ten temat można znaleźć w artykule "Nabycie obywatelstwa polskiego przez dziecko z mocy prawa (przez urodzenie)". 

2. Urodzenie lub znalezienie dziecka w Polsce – zasada terytorium/Ius Soli  

Zasada ta ma zastosowanie, gdy dziecko urodzi się lub zostanie znalezione w Polsce, a oboje rodzice są nieznani lub obywatelstwo ich jest nieokreślone, bądź nie mają żadnego obywatelstwa (art. 14 pkt 2 oraz art. 15 ustawy o obywatelstwie polskim). Dziecko takie z mocy prawa nabywa obywatelstwo polskie. 

3. Przysposobienie pełne – adopcja  

Dziecko przysposobione przez osobę lub osoby mające obywatelstwo polskie nabywa to obywatelstwo, jeżeli przysposobienie pełne nastąpiło przed ukończeniem przez niego 16 lat. W tym przypadku przyjmuje się, że małoletni cudzoziemiec nabył obywatelstwo polskie z dniem urodzenia. Dziecko takie nabywa obywatelstwo polskie z mocy prawa. 

4. Nadanie przez Prezydenta RP  

Prezydent RP może nadać cudzoziemcowi, na jego wniosek, obywatelstwo polskie (art. 18 ustawy o obywatelstwie). Prezydent RP nie jest ograniczony w swoich konstytucyjnych kompetencjach żadnymi warunkami i może nadać obywatelstwo polskie każdemu cudzoziemcowi.

Nadanie obywatelstwa polskiego obojgu rodzicom obejmuje dzieci pozostające pod ich władzą rodzicielską.

Nadanie obywatelstwa polskiego jednemu z rodziców obejmuje małoletniego pozostającego pod jego władzą rodzicielską, w przypadku gdy drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska lub  drugie z rodziców złożyło oświadczenie o wyrażeniu zgody na nabycie przez małoletniego obywatelstwa polskiego.

Rodzice mogą również wystąpić z wnioskiem o nadanie polskiego obywatelstwa jedynie dla dziecka. Może się zdarzyć, że rodzice dziecka posiadają już obywatelstwo polskie a dziecko z jakiś przyczyn nie nabyło tego obywatelstwa np. przysposobienie dziecka zostało dokonane przed 15 sierpnia 2012 r.

W przypadku ukończenia przez dziecko 16. roku życia, nadanie obywatelstwa następuje jedynie za jego zgodą.

Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego

Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego osoby zamieszkałe w Polsce wnoszą za pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, a zamieszkałe za granicą – za pośrednictwem właściwego konsula. Składa się go osobiście lub korespondencyjne z podpisem poświadczonym urzędowo.

Dokumenty wydane w języku obcym należy złożyć wraz z ich tłumaczeniem na język polski, sporządzonym przez tłumacza przysięgłego lub przez konsula RP.

Od 1 sierpnia 2025 r. opłata skarbowa za przyjęcie przez wojewodę wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wynosi 1669 zł.

Szczegółowy wykaz dokumentów niezbędnych do złożenia wniosku znajduje się na stronach internetowych poszczególnych urzędów wojewódzkich lub konsulatów RP w poszczególnych państwach.

Uznanie za obywatela polskiego 

W drodze uznania, o obywatelstwo polskie mogą ubiegać się cudzoziemcy zamieszkujący w Polsce na podstawie określonych zezwoleń, którzy w toku długoletniego legalnego pobytu w Polsce  - zintegrowali się ze społeczeństwem polskim,  - znają język polski,  - mają zapewnione mieszkanie i źródła utrzymania,  - respektują polski porządek prawny oraz nie stanowią zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, a zwłaszcza uchodźcy, osoby bez obywatelstwa, dzieci oraz małżonkowie obywateli polskich oraz osoby polskiego pochodzenia.

Za obywatela polskiego uznaje się (art. 30 ust.1 ustawy):

pkt 1: cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub na podstawie prawa stałego pobytu, który ma w Polsce stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;

pkt 2: cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie w Polsce co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub nie ma żadnego obywatelstwa;

pkt 3: cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w Polsce;

pkt 4: małoletniego cudzoziemca, którego jedno z rodziców jest obywatelem polskim, przebywającego na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, a drugie z rodziców nieposiadające obywatelstwa polskiego wyraziło zgodę na to uznanie;

pkt 5: małoletniego cudzoziemca, którego co najmniej jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie, jeżeli małoletni przebywa w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, a drugie z rodziców nieposiadające obywatelstwa polskiego wyraziło zgodę na to uznanie;

pkt 6: cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie i legalnie w Polsce co najmniej od 10 lat, który spełnia łącznie następujące warunki ma zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawo stałego pobytu, oraz posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;

pkt 7: cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie w Polsce co najmniej od roku na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem lub posiadaną Kartą Polaka.

Jednocześnie ust. 2 przepisu art. 30 wymaga od cudzoziemca (z wyjątkiem pkt 4 i 5, tj. małoletnich dzieci, których jedno z rodziców ma już obywatelstwo polskie) ubiegającego się o uznanie za obywatela polskiego, aby jego znajomość języka polskiego była potwierdzona urzędowym dokumentem (certyfikatem potwierdzającym znajomość języka polskiego na poziomie biegłości językowej co najmniej B1 albo świadectwem ukończenia szkoły w Polsce lub świadectwem ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim).

W związku ze zmianą ustawy o obywatelstwie polskim, od 1 lipca 2025 r. nie są akceptowane świadectwa ukończenia szkół policealnych w Polsce jako urzędowe poświadczenia znajomości języka polskiego na potrzeby postępowań w sprawach o uznanie za obywatela polskiego (art. 30 ust. 2a).

Osoby, które złożyły wnioski o uznanie za obywatela polskiego przed 1 lipca 2025 r. i do 30 czerwca 2025 r. nie uzyskały w swojej sprawie decyzji, nadal mogą posługiwać się świadectwami ukończenia szkół policealnych, aby potwierdzić znajomość języka polskiego.
Natomiast po 1 lipca 2025 r. można przedstawiać świadectwa ukończenia szkół policealnych w Polsce na potrzeby postępowań o uznanie za obywatela polskiego tylko wtedy, gdy spełni się łącznie następujące warunki:

• świadectwo ukończenia szkoły policealnej zostało wydane do 30 czerwca 2025 r.
• wniosek o uznanie za obywatela polskiego zostanie skutecznie złożony w okresie od 1 lipca 2025 r. do 30 czerwca 2026 r.

Przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy o repatriacji oraz niektórych innych ustaw wydłużają terminy załatwienia spraw o uznanie za obywatela polskiego do 6 miesięcy. Nowy, dłuższy termin obowiązuje również w przypadku postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy. 

Od 1 sierpnia 2025 r. opłata skarbowa za decyzję w sprawie o uznanie za obywatela polskiego wynosi 1000 zł.

Uznanie następuje na wniosek osoby zainteresowanej i rozciąga się na dzieci uznanego za zgodą drugiego rodzica, a jeżeli dziecko ukończyło 16 lat wymagana jest również jego zgodą.

Cudzoziemcowi odmawia się uznania za obywatela polskiego, w przypadku gdy nie spełnia obligatoryjnych – wyżej wskazanych – przesłanek określonych w art. 30 ust. 1 lub gdy nabycie przez niego obywatelstwa polskiego stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Szczegółowe informacje znajdują się na stronie MSWiA. 

Oświadczenia

Zgodnie z art. 9 ustawy o obywatelstwie polskim, oświadczenia, o których mowa w ustawie, w sprawach związanych z nabyciem lub utratą obywatelstwa polskiego, składa się:

1) osobiście do protokołu przed:

a) wojewodą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania - od obywatela polskiego zamieszkałego na terytorium RP oraz od cudzoziemca przebywającego legalnie w Polsce (z wyłączeniem pobytu na podstawie wizy lub w ruchu bezwizowym),

b) konsulem − od osoby zamieszkałej za granicą;          

2) korespondencyjnie z podpisem urzędowo poświadczonym. 

W tym drugim przypadku podejście to polega na złożeniu pisemnego oświadczenia przed podmiotem uprawnionym do urzędowego poświadczenia podpisu - np. notariuszem, który potwierdzi podpis złożony na oświadczeniu (analogicznie jak w przypadku korespondencyjnego złożenia wniosku).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim

Aktualizacja: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji