Back

Pracuję w dwóch krajach. Gdzie zapłacę składki?

Ostatnia aktualizacja: 19.10.2021 r.

Osoba pracująca jednocześnie w Polsce na podstawie umowy o prace, w wymiarze całego etatu, oraz w Niemczech na podstawie umowy o prace w wymiarze 1/2 etatu, zamieszkała w PL, podlega pod ustawodawstwo którego państwa? Pracodawcy są od siebie niezależni. Co ze składkami, które były do tej pory odprowadzane w dwóch krajach? Gdzie będą w takim razie odprowadzane składki po ustaleniu właściwego ustawodawstwa i jak to będzie w przyszłości rzutowało na prawo do emerytury?
 

W przypadku wykonywania równocześnie lub na zmianę pracy najemnej na terytorium co najmniej dwóch państw członkowskich zastosowanie mają odpowiednie przepisy rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady WE w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną  w dwóch lub więcej państwach członkowskich jest objęta systemem zabezpieczenia społecznego miejsca zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie. Za znaczną część pracy najemnej uważa się znaczną pod względem ilościowym część pracy, przy czym nie musi to być największa jej część. Decyduje o tym  czas pracy i wynagrodzenie. Jeśli w państwie zamieszkania, kryteria te są spełnione w proporcji mniejszej niż 25% (obu kryteriów), to oznacza, że znaczna część pracy nie jest w nim wykonywana.

W opisanym przypadku, jeżeli osoba wykonuje znaczną część pracy w Polsce, to podlega polskiemu ustawodawstwu. Wówczas niemiecki pracodawca zobowiązany jest do wypełniania wszystkich obowiązków wynikających z polskich przepisów w zakresie zabezpieczenia społecznego - zgłoszenia pracownika do ZUS i opłacania składek. Jeżeli natomiast w państwie zamieszkania praca nie jest wykonywana w znacznej części, to w tym przypadku osoba podlega ustawodawstwu niemieckiemu. To z kolei oznacza, że polski pracodawca powinien zgłosić osobę w Niemczech, według zasad obowiązujących w niemieckim systemie zabezpieczenia społecznego. W Polsce osoba powinna zostać wyrejestrowana z zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z unijnymi przepisami osoba, podlega ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego.

Dla osób, które podejmują pracę w więcej niż jednym państwie członkowskim istnieje specjalna procedura, która wynika z przepisów unijnych. Osoba powinna poinformować odpowiednią instytucje ubezpieczeniową, w którym ma miejsce zamieszkania. W opisanej sytuacji osoba powinna zgłosić się do właściwego oddziału ZUS, ze względu na jej miejsce zamieszkania. Instytucja ubezpieczeniowa niezwłocznie ustala tymczasowe ustawodawstwo informuje o tym instytucję państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca. Tymczasowe ustawodawstwo staje się ostateczne, w terminie dwóch miesięcy od momentu poinformowania o nim zagranicznej instytucji.

Dlatego też osoba powinna zwrócić się do swojego oddziału ZUS o ustalenie ustawodawstwa. Aby określić to ustawodawstwo, osoba powinna przekazać informacje, harmonogram, ewentualnie dokumenty, które pozwolą na ocenę, czy w Polsce była wykonywana znaczna część pracy. Istotne jest również, czy mamy do czynienia z pracą o charakterze marginalnym wykonywaną w jednym z tych państw. Za taka pracę uznaje się zatrudnienie w ramach którego wymiar wykonywanej pracy, zakres obowiązków oraz osiągane wynagrodzenie ma znikomą wartość w porównaniu z równolegle wykonywana pracą najemną.

W sprawie nie zostało podane w jakim przedziale czasowym taka sytuacja miała miejsce, zatrudnienie u dwóch pracodawców w Polsce i Niemczech i opłacanie składek w dwóch państwach. Jest to istotne, choćby z tego względu, czy mamy do czynienia z przedawnieniem należnych składek.

W określonych sytuacjach istnieje możliwość od odstąpienia zasad określonych w rozporządzeniach unijnych. Możliwe jest utrzymanie dwóch ustawodawstw, o ile osoba zainteresowana wykaże, że leży to w jej interesie i o ile zgodzą się na  taką sytuację instytucje ubezpieczeniowe.

 

Podstawa prawna:

1)      rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – art. 11 ust. 1, art. 13 ust. 1, art. 16 ust. 1,

2)      rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 997/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia 9WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – art. 14 ust. 5, 5a, 5b, 8, art. 16.

 

Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.powroty.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

W przypadku treści aktualizowanych przez współpracujących z serwisem powroty.gov.pl ekspertów z ministerstw i innych publicznych instytucji odpowiedzialność za przekazane informacje ponoszą ww. instytucje.