Повернутися

Mieszkam za granicą, w kraju UE/EFTA. Jak uzyskać polską emeryturę?

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-08-21

Podstawowym warunkiem nabycia prawa do polskiego świadczenia emerytalnego jest ukończenie powszechnego wieku emerytalnego, tj. 60 lat w przypadku kobiet oraz 65 lat w przypadku mężczyzn. Osiągając wiek emerytalny możemy wystąpić o naliczenie i wypłatę świadczenia w ZUS. Kiedy i w jaki sposób możemy to zrobić mieszkając za granicą? Odpowiedź znajdziecie poniżej.

Na stronie internetowej ZUS czytamy:

„Jeśli pracowałeś w Polsce i w innych państwach UE lub EFTA, możesz ubiegać się o emeryturę lub rentę z każdego z tych państw. Nie musisz składać odrębnych wniosków w każdym państwie. Wniosek składasz w państwie, w którym mieszkasz. Instytucja ubezpieczeniowa tego państwa przekaże Twój wniosek o emeryturę lub rentę do wszystkich państw, w których pracowałeś.”

Powyższe oznacza, że osiągając wiek emerytalny obowiązujący w Polsce, zamieszkując w tym czasie w jednym z krajów UE/EFTA, wniosek o polskie świadczenie emerytalne możemy złożyć w tym państwie, korzystając z pośrednictwa tamtejszej instytucji ds. ubezpieczeń społecznych, która przekaże dokumenty do właściwego oddziału ZUS w Polsce. Warto wiedzieć, że każdemu krajowi przypisany jest konkretny oddział ZUS w Polsce:

  • Oddział ZUS w Bydgoszczy - Włochy;
  • Oddział ZUS w Chrzanowie - Belgia;
  • Oddział ZUS w Gdańsku –  Wielka Brytania;
  • Oddział ZUS w Krakowie - Holandia;
  • Oddział ZUS w Lublinie - Irlandia;
  • I Oddział ZUS w Łodzi –  Cypr, Grecja, Malta; 
  • Oddział ZUS w Nowym Sączu – Czechy, Słowacja;
  • Oddział ZUS w Opolu – Niemcy;
  • Oddział ZUS w Rzeszowie – Hiszpania, Portugalia;
  • Oddział ZUS w Szczecinie – Estonia, Finlandia, Islandia, Litwa, Łotwa, Norwegia, Szwecja;
  • Oddział ZUS w Tarnowie – Austria, Lichtenstein, Słowenia;
  • Oddział ZUS w Toruniu - Dania, Szwajcaria, Węgry;
  • I Oddział ZUS w Warszawie – Bułgaria, Chorwacja, Francja, Luksemburg, Rumunia. 

Jak złożyć wniosek?

Mieszkając w jednym z państw UE/EFTA wniosek składamy w tamtejszej instytucji ds. ubezpieczeń, na formularzu obowiązującym w tym państwie. Do wniosku dołączamy dokumenty, które uzasadniają przyznanie emerytury. Mogą to być m.in.:

  • zaświadczenia pracodawców lub innego właściwego organu potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe w Polsce,
  • zaświadczenia pracodawców potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
  • zaświadczenie pracodawcy o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia, które stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w Polsce,
  • książeczka wojskowa lub zaświadczenie z Wojskowego Centrum Rekrutacji (dawniej: Wojskowej Komendy Uzupełnień) o okresie czynnej służby wojskowej.

Wnioskowanie o polską emeryturę poprzez instytucję za granicą nie jest jedyną opcją. Poza osobistą wizytą w ZUS sprawę można zainicjować korespondencyjnie bądź elektronicznie, poprzez platformę usług PUE ZUS

Sprawa może być również zainicjowana przez pełnomocnika (podczas wizyty w jednostce ZUS lub korespondencyjnie).

 

W jakim terminie otrzymamy decyzję w sprawie świadczenia?

Decyzja w sprawie emerytury powinna być wydana w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

 

O czym warto pamiętać?

Jeżeli osiągnęliśmy powszechny wiek emerytalny w Polsce, a nadal jesteśmy zatrudnieni za granicą i postanowiliśmy złożyć wniosek o przyznanie świadczenia w Polsce, powinniśmy rozwiązać umowę z zagranicznym pracodawcą i dołączyć potwierdzenie tego faktu do dokumentacji, którą przekazujemy do ZUS.

ZUS informuje:

„Jeśli mieszkasz za granicą w państwie członkowskim UE/EFTA, w Wielkiej Brytanii lub w państwie, z którym Polska zawarła umowę dwustronną o zabezpieczeniu społecznym, dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy możesz złożyć za pośrednictwem instytucji ubezpieczeniowej państwa zamieszkania.”

Jeżeli nie rozwiążemy umowy, ZUS zawiesi wypłatę emerytury bez względu na nasz wiek i wysokość zarobków osiąganych za granicą. Dotyczy to również osób pozostających w stosunku pracy za granicą, do których stosuje się polskie przepisy prawa pracy lub odpowiednie przepisy prawa państw członkowskich UE/EFTA, Wielkiej Brytanii lub innych państw, z którymi Polska zawarła umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym (oprócz Australii - umowa po stronie australijskiej obejmuje wyłącznie emerytury z tytułu zamieszkania w tym państwie).

 

Czytaj także: Emerytura z ZUS a praca w Polsce i za granicą

 

 

Anna Gawrylik (Powroty.gov.pl)

 

Źródło:

ZUS: https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury-i-renty-dla-osob-pracujacych/zamieszkalych-za-granica/zasady-przyznawania-emerytur-i-rent-dla-osob-pracujacych-w-panstwach-ue/efta/skladanie-wniosku-o-emeryture-lub-rente

ZUS: https://www.zus.pl/-/jak-uzyskac-emeryture#elexp-4-zakladka