Powrót

Kim jest pracownik transgraniczny i jakie ma prawa?

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-12-13

Osoby, które mieszkają blisko granicy mają większe możliwości zatrudnienia w sąsiednim kraju. Powodem podejmowania pracy poza granicami Polski jest wyższa pensja, większa możliwość rozwoju zawodowego, lepsze warunki pracy, atrakcyjne świadczenia. Grupa osób zatrudniona w kraju sąsiadującym z Polską nazywana jest „pracownikami transgranicznymi”.

Pracownikiem transgranicznym jest osoba, która pracuje w jednym kraju, ale mieszka w innym. Każdego dnia lub przynajmniej raz w tygodniu przekracza granicę w celu dotarcia do swojego zakładu pracy. Jej centrum interesów życiowych znajduje się w jednym kraju, natomiast status pracownika posiada w firmie znajdującej się na terenie innego państwa. Najczęściej pracownikami transgranicznymi są osoby, które mieszkają blisko granicy.

Za centrum interesów życiowych uważa się powiązania osobiste, tj. występowanie więzi rodzinnych, towarzyskich, podejmowanie aktywności sportowej, kulturalnej, społecznej czy politycznej. Jeśli zatem np. rodzina (współmałżonek, dzieci) pracownika transgranicznego mieszka w Polsce, to oznacza, że ich centrum interesów życiowych znajduje się w Polsce.

 

Przepisy, którego kraju są nadrzędne?

Pracownik transgraniczny podlega ustawodawstwu obydwu krajów, w których funkcjonuje. Kwestie podatkowe, ubezpieczeniowe, prawa pracy podlegają prawu państwa, w którym jest zatrudniony. Podobnie wygląda kwestia opłacania składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne. One także odprowadzane są w kraju zatrudnienia. Jeśli zaś chodzi o regulacje związane z codziennym funkcjonowaniem, to pracownik odpowiada przed odpowiednimi instytucjami w kraju zamieszkania.

 

Opieka medyczna

Pracownik transgraniczny może korzystać z opieki medycznej zarówno w kraju zamieszkania, jak i zatrudnienia. Aby leczyć się w kraju zamieszkania musi uzyskać formularz S1 od zagranicznego zakładu ubezpieczeń zdrowotnych i zarejestrować go w NFZ w Polsce. Pracownik, który opłaca składki w kraju zatrudnienia ma również prawo do świadczeń dla bliskich, którzy pozostali w kraju zamieszkania i nie posiadają innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego.

 

Emerytura, jedna czy dwie?

Świadczenia emerytalne ustalane są równolegle przez instytucje ubezpieczeniowe każdego z państw, w których osoba była ubezpieczona. W rezultacie można otrzymać dwie emerytury, przyznane i wypłacane przez właściwe instytucje każdego z państw członkowskich UE, w których dana osoba zamieszkiwała lub była zatrudniona co najmniej rok.

W każdym z tych państw muszą być jednak spełnione wszystkie warunki wymagane do nabycia uprawnień (np. wiek emerytalny).

 

Utrata pracy

W sytuacji, gdy pracownik transgraniczny (Polak) traci zatrudnienie za granicą, może zdecydować, w którym kraju zarejestruje się w urzędzie pracy. Ważne, że o zasiłek dla bezrobotnych będzie mógł się ubiegać wyłącznie w kraju, w którym mieszka (Polsce). Aby ubiegać się o te świadczenie musi zarejestrować się w polskim urzędzie pracy jako osoba bezrobotna i spełnić warunki do nabycia prawa do zasiłku w Polsce. Natomiast za granicą może zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy we właściwej instytucji ds. zatrudnienia i uzyskać pomoc w znalezieniu pracy.

 

Czy status pracownika transgranicznego niesie za sobą jakieś zagrożenia?

Osoby mieszkające blisko granicy, które podjęły pracę za granicą nie powinny mieć obaw w związku z ich statusem pracownika transgranicznego. Prawo europejskie zapewnia im mnóstwo korzyści. Należy jednak pamiętać o dopełnieniu wszelkich formalności prawnych i spełnić określone warunki, np. związane z prawidłowym ubezpieczeniem siebie oraz rodziny.

Ze statusu pracownika transgranicznego często korzystają np. mieszkańcy Cieszyna, który znajduje się po obu stronach polsko-czeskiej granicy.

 

 

Justyna Krasowska, Powroty.gov.pl

 

Źródło: