Jak uzyskać obywatelstwo polskie? - Powroty.gov.pl

Zgodnie z przepisami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ustawie o obywatelstwie polskim obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi. W Polsce obowiązuje więc prawo krwi (Ius sanguinis). W art. 14 ustawy o obywatelstwie polskim czytamy ponadto, że małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim.

Oznacza to, że nawet jeśli obywatel polski ma dziecko z obywatelem innego kraju, dziecko to będzie obywatelem polskim, bez względu na to, czy będzie miało też inne obywatelstwo.

Kto jeszcze ma polskie obywatelstwo?

Warto wspomnieć o dwóch innych okolicznościach, w których dzieci nabywają polskie obywatelstwo z mocy prawa.

1. Urodzenie lub znalezienie dziecka w Polsce.

Zasada terytorium (Ius soli) ma zastosowanie, gdy dziecko urodzi się lub zostanie znalezione w Polsce, a oboje rodzice są nieznani lub obywatelstwo ich jest nieokreślone bądź nie mają żadnego obywatelstwa (art. 14 pkt 2 oraz art. 15 ustawy o obywatelstwie polskim).

2. Przysposobienie pełne – adopcja. 

Dziecko przysposobione przez osobę lub osoby mające polskie obywatelstwo nabywa to obywatelstwo, jeżeli przysposobienie pełne nastąpiło przed ukończeniem przez nie 16 lat. W tym przypadku przyjmuje się, że małoletni cudzoziemiec nabył polskie obywatelstwo z dniem urodzenia.

Jak jeszcze można zostać obywatelem polskim?

Nadanie obywatelstwa polskiego przez Prezydenta RP 

W art. 18 ustawy o obywatelstwie polskim czytamy, że Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może nadać cudzoziemcowi obywatelstwo polskie.

Nadanie takie następuje na wniosek cudzoziemca składany do wojewody (urzędu wojewódzkiego) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub do konsula, jeśli cudzoziemiec mieszka za granicą.

Prezydent RP nie jest związany żadnymi terminami w sprawach o nadanie obywatelstwa polskiego. (W praktyce na rozstrzygnięcie oczekuje się obecnie ponad rok).

Prezydent RP nadaje obywatelstwo polskie lub odmawia jego nadania w formie postanowienia. Nie można się od niego odwołać. Postanowienia Prezydenta RP w sprawie nadania lub odmowy nadania obywatelstwa polskiego są ostateczne.

Prezydent RP nie jest ograniczony w swoich działaniach w tym zakresie żadnymi warunkami i może nadać obywatelstwo polskie każdemu cudzoziemcowi.

Warto wiedzieć, że w przypadku gdy oboje rodzice dostaną polskie obywatelstwo dzieci, które nie skończyły jeszcze 18 lat, też dostaną polskie obywatelstwo. Dzieci starsze niż 16 lat muszą wyrazić na to zgodę.

W sytuacji gdy jedno z rodziców dostanie polskie obywatelstwo - jego dzieci, które nie skończyły jeszcze 18 lat, dostaną polskie obywatelstwo, tylko gdy drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska, drugie z rodziców wyraziło zgodę na nabycie polskiego obywatelstwa przez dziecko, dzieci powyżej 16 lat wyrażą na to zgodę.

Uznanie za obywatela polskiego

Uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego wymaga spełnienia przez niego jednego z niżej opisanych warunków.

Warunek 1:

Dotyczy cudzoziemca, który od co najmniej 3 lat, bez przerwy, legalnie przebywa w Polsce, na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, ma stabilne i regularne źródło dochodu w Polsce, ma prawo do zajmowania lokalu mieszkalnego.

Warunek 2:

Dotyczy cudzoziemca, który od co najmniej 2 lat, nieprzerwanie i legalnie, przebywa w Polsce, na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu oraz od co najmniej 3 lat jest w małżeństwie z obywatelem polskim lub nie ma żadnego obywatelstwa.

Warunek 3:

Dotyczy cudzoziemca, który od co najmniej 2 lat przebywa nieprzerwanie i legalnie w Polsce na podstawie zezwolenia, które uzyskał w Polsce jako uchodźca.

Warunek 4:

Dotyczy cudzoziemca, który ma mniej niż 18 lat, legalnie przebywa w Polsce, na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, jedno z rodziców ma polskie obywatelstwo, drugie z rodziców wyraziło zgodę na uznanie dziecka za polskiego obywatela.

Warunek 5:

Dotyczy cudzoziemca, który ma mniej niż 18 lat, legalnie przebywa w Polsce, na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, co najmniej jednemu z jego rodziców zostało przywrócone polskie obywatelstwo, drugi rodzic, jeśli nie ma polskiego obywatelstwa, wyraził zgodę na uznanie dziecka za polskiego obywatela,

Warunek 6:

Dotyczy cudzoziemca, który co najmniej od 10 lat nieprzerwanie i legalnie przebywa w Polsce, ma zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawo stałego pobytu, ma w Polsce stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego.

Warunek 7:

Dotyczy cudzoziemca, który co najmniej rok nieprzerwanie i legalnie przebywa w Polsce, ma zezwolenie na pobyt stały, uzyskane w związku z polskim pochodzeniem lub Kartą Polaka.

Do ustalenia, czy cudzoziemiec przebywa nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosuje się poniższy przepis z ustawy o cudzoziemcach (art. 195 ust. 4):

„Pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowiący podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały uznaje się za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie była dłuższa niż 6 miesięcy i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy w okresach stanowiących podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały, chyba że przerwa była spowodowana:

1) wykonywaniem przez cudzoziemca obowiązków zawodowych lub świadczeniem przez niego pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

2) towarzyszeniem cudzoziemcowi, o którym mowa w pkt 1, przez jego małżonka lub małoletnie dziecko, lub

3) szczególną sytuacją osobistą wymagającą obecności cudzoziemca poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i trwała nie dłużej niż 6 miesięcy, lub

4) wyjazdem poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu odbycia praktyk lub uczestnictwa w zajęciach, przewidzianych w toku studiów w polskiej uczelni.”

Warto dodać, że aby zostać uznanym za obywatela polskiego należy znać język polski przynajmniej na poziomie B1 i mieć dokument (certyfikat), który to potwierdza.

Wniosek o uznanie za obywatela polskiego cudzoziemiec składa do wojewody (urzędu wojewódzkiego), właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

Obywatelstwo polskie przez małżeństwo z obywatelem RP – czy jest możliwe?

Wielu cudzoziemców, a także obywateli polskich, sądzi, że małżeństwo cudzoziemca z polskim obywatelem automatycznie sprawia, że cudzoziemiec nabywa polskie obywatelstwo. To nieprawdziwy pogląd. Wystarczy przytoczyć jeden z powyższych warunków (warunek 2) dotyczących uznania za obywatela polskiego. Stanowi on, że o uznanie za obywatela polskiego może starać się cudzoziemiec, który od co najmniej 2 lat, nieprzerwanie i legalnie, przebywa w Polsce, na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu oraz od co najmniej 3 lat jest w małżeństwie z obywatelem polskim lub nie ma żadnego obywatelstwa.

Można więc powiedzieć, że od małżeństwa z obywatelem polskim do obywatelstwa polskiego długa (wieloletnia) droga. Małżeństwo (uznawane przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej) jest okolicznością do udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela Rzeczypospolitej Polskiej (art. 158 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach). A to dopiero pierwszy krok do uznania za obywatela polskiego.

Wojciech Napora (Powroty.gov.pl)

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.