Rodzina Rodzina

Powrót

Czy osoba niepełnoletnia może odebrać akt urodzenia z urzędu stanu cywilnego?

Czy osoba niepełnoletnia może odebrać akt urodzenia z urzędu stanu cywilnego?  

Ostatnia aktualizacja: 19.10.2021 r.

Czy osoba niepełnoletnia posługująca się tymczasowym dowodem osobistym może odebrać akt urodzenia z urzędu stanu cywilnego? Rodzice jeszcze nie wrócili z zagranicy, a dziecko przebywa pod opieką dziadków.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, iż przepisy prawa nie posługują się nazewnictwem „tymczasowy dowód osobisty”. Artykuł 36 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych stanowi jedynie, iż dowód osobisty jest ważny 10 lat od daty jego wydania. Natomiast wydany osobie, która nie ukończyła 18. roku życia, jest ważny 5 lat od daty jego wydania.

Kwestię wydawania odpisów aktów stanu cywilnego reguluje art. 83 ustawy z 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, stanowiąc w ust. 1, iż odpisy wydaje się na wniosek: 

  • sądu lub innego organu państwowego, 
  • osoby, której stan cywilny został w akcie stwierdzony, 
  • jej wstępnego, zstępnego, rodzeństwa, małżonka lub przedstawiciela ustawowego. 

Natomiast zgodnie z przepisem ust. 2 cytowanego artykułu, odpisy mogą być również wydane na wniosek innych osób niż wymienione w ust. 1, które wykażą w tym interes prawny, oraz na wniosek organizacji społecznej, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi takiej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

Biorąc pod uwagę przepisy ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, kierownik urzędu stanu cywilnego, ustalając legitymację wnioskodawcy do uzyskania odpisu aktu urodzenia, weryfikuje jego tożsamość. W tym celu wnoszący podanie powinien przedstawić dokument tożsamości, tj. dokument paszportowy bądź dowód osobisty. 

Ponieważ konstrukcja wymienionego przepisu, wskazując jedynie krąg podmiotów mających legitymację do uzyskania odpisów aktów stanu cywilnego, nie precyzuje kompetencji osób fizycznych do dokonywania czynności prawnych powodujących zmianę sytuacji prawnej tej osoby, należy odnieść się do przepisów regulujących kwestię zdolności do dokonywania czynności prawnych. 

Zdolność do dokonywania czynności prawnych, a więc możność wpływania na swoją sytuację prawną, regulują przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. 

Do 13 lat dziecko nie ma zdolności do czynności prawnych (art. 12 Kodeksu cywilnego), dlatego czynności prawne, których jest ono uczestnikiem, mogą być dokonywane tylko w jego imieniu przez przedstawicieli ustawowych. Po ukończeniu przez dziecko 13. roku życia, a więc z chwilą uzyskania przez nie ograniczonej zdolności do czynności prawnych, zgodnie z art. 15 ustawy Kodeks cywilny, dziecko może dokonywać czynności prawnych samo, ale do ich ważności potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego. 

Z brzmienia ww. art. 15 wynika, że chodzi o osoby małoletnie aż do uzyskania pełnoletności, czyli - co do zasady - do chwili osiągnięcia 18. roku życia. Wyjątek stanowią osoby, które przed uzyskaniem 18 lat za zgodą sądu opiekuńczego z ważnych powodów wstąpiły w związek małżeński i w ten sposób uzyskały pełną zdolność do czynności prawnych.

Do tego uregulowania ściśle dostosowane jest unormowanie zdolności do występowania osób małoletnich przed organami administracyjnymi. Według art. 30 § 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, osoby nie mające zdolności do czynności prawnych działają przed tymi organami przez swych przedstawicieli ustawowych.

Osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych występuje przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego przy współudziale przedstawiciela ustawowego. Wyjątkowo, osoba niepełnoletnia może samodzielnie występować przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego w sprawie o wydanie swojego odpisu aktu urodzenia jeżeli po pierwsze – będzie legitymowała się dokumentem potwierdzającym tożsamość – oraz po drugie – złożenie wniosku uzasadni koniecznością przedłożenia odpisu do organu wydającego dokument tożsamości.


Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.powroty.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

W przypadku treści aktualizowanych przez współpracujących z serwisem powroty.gov.pl ekspertów z ministerstw i innych publicznych instytucji odpowiedzialność za przekazane informacje ponoszą ww. instytucje.