Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2023-10-11

Zasiłek dla bezrobotnych

Opuszczając Wielką Brytanię, warto rozważyć, czy nie przysługuje nam brytyjski zasiłek dla osób bezrobotnych (Jobseeker's Allowance – JSA).

Po zakończeniu okresu przejściowego, tj. po 31 grudnia 2020 r. w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Umowa o wystąpieniu przewiduje utrzymanie zasad i celów określonych w dotychczas obowiązujących regulacjach prawnych, tj. w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 oraz rozporządzeniu (WE) nr 987/2009, wyłącznie w odniesieniu do osób objętych zakresem podmiotowym tej Umowy. Szczegółowe informacje znajdują się tu.

Zasiłek w Wielkiej Brytanii jest wyższy niż jego odpowiednik wypłacany w Polsce. Istotne jest, że należy ubiegać się o niego jeszcze przed wyjazdem. Po powrocie do Polski wszczęcie procedury w celu uzyskania zasiłku nie będzie już możliwe.

Rodzaje brytyjskich zasiłków dla bezrobotnych

W Wielkiej Brytanii istnieją trzy różne rodzaje zasiłków z tytułu bezrobocia tzw. Jobseeker’s Allowance (JSA):

• zasiłek „nowego typu” – “new style” JSA,
• zasiłek uzależniony od opłacanych składek na ubezpieczenie społeczne NI – contribution-based JSA,
• zasiłek uzależniony od dochodów – income-based JSA.

Rodzaj zasiłku, który nam przysługuje zależy okoliczności i od liczby posiadanych dzieci. Jeśli posiadamy mniej niż troje dzieci możemy ubiegać się jedynie o zasiłek „nowego typu”. Jeśli posiadamy troje lub więcej dzieci zazwyczaj możemy ubiegać się o zasiłek tylko w oparciu o składki lub dochody.

Jeśli pobieraliśmy zasiłek Universal Credit w ciągu ostatnich 6 miesięcy i przestaliśmy go otrzymywać, ponieważ nasze zarobki wzrosły, możemy ubiegać się o zasiłek „nowego typu”, nie ma wtedy znaczenia ile mamy dzieci.

Zasiłek „nowego typu”

O zasiłek „nowego typu” mogą ubiegać się osoby, które były zatrudnione jako pracownicy i opłacały składki ubezpieczenia społecznego Class 1 NI w ciągu ostatnich 2-3 lat. Zaliczane są również okresy kiedy otrzymywaliśmy National Insurance credits. Szczegóły dotyczące National  Insurance credits, czyli „wypełnianych” luk w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne NI np. w sytuacji choroby, macierzyństwa lub bezrobocia znajdziemy na stronie internetowej Gov.uk.

Osoby samozatrudnione i opłacające wyłącznie składki na ubezpieczenie społeczne Class 2 NI nie są uprawnione do tego typu zasiłku.

O zasiłek „nowego typu” mogą ubiegać się osoby, które:

• nie mają dzieci lub mają nie więcej niż dwoje dzieci,
• mają 18 lat lub więcej,
• są poniżej wieku emerytalnego (uprawniającego do emerytury państwowej State Pension),
• nie uczą się w pełnym wymiarze,
• są gotowe do podjęcia pracy,
• nie pracują, lub pracują średnio mniej niż 16 godzin tygodniowo,
• nie mają choroby ani niepełnosprawności, która uniemożliwia im podjęcie zatrudnienia,
• przebywają w Anglii, Szkocji lub Walii,
• mają prawo do pracy w Wielkiej Brytanii.

Aby otrzymywać zasiłek należy poświadczać, że szuka się pracy. Dochody i oszczędności partnera nie mają wpływu na ubieganie się o zasiłek. Zasiłek można pobierać maksymalnie przez 182 dni. Po tym czasie można porozmawiać ze swoim doradcą o innych możliwościach.

Jeśli ma się uprawnienia do otrzymywania Universal Credit, można go pobierać jednocześnie lub zamiast zasiłku „nowego typu”.

Zasiłek „nowego typu” może być transferowany do Polski, jednak po zakończeniu okresu przejściowego, tj. po 31 grudnia 2020 r. w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Umowa o wystąpieniu przewiduje utrzymanie zasad i celów określonych w dotychczas obowiązujących regulacjach prawnych, tj. w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 oraz rozporządzeniu (WE) nr 987/2009, wyłącznie w odniesieniu do osób objętych zakresem podmiotowym tej Umowy.

Szczegółowe informacje znajdują się tu.

Zasiłek uzależniony od składek (contribution-based JSA)

O zasiłek ten mogą ubiegać się osoby, które były zatrudnione jako pracownicy i opłacały składki ubezpieczenia społecznego Class 1 NI w ciągu ostatnich 2-3 lat. Zaliczane są również okresy kiedy otrzymywaliśmy National Insurance credits.

Osoby samozatrudnione i opłacające wyłącznie składki na ubezpieczenie społeczne Class 2 NI nie są uprawniane do tego typu zasiłku.

Contribution-based JSA może być transferowany do Polski, jednak po zakończeniu okresu przejściowego, tj. po 31 grudnia 2020 r. w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Umowa o wystąpieniu przewiduje utrzymanie zasad i celów określonych w dotychczas obowiązujących regulacjach prawnych, tj. w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 oraz rozporządzeniu (WE) nr 987/2009, wyłącznie w odniesieniu do osób objętych zakresem podmiotowym tej Umowy.

Szczegółowe informacje znajdują się tu.

O zasiłek ten mogą ubiegać się osoby, które:

• mają troje lub więcej dzieci,
• mają 18 lat lub więcej, 
• są poniżej wieku emerytalnego (uprawniającego do emerytury państwowej State Pension),
• nie uczą się w pełnym wymiarze,
• są gotowe do pracy,
• nie pracują lub pracują średnio mniej niż 16 godzin tygodniowo,
• nie mają choroby ani niepełnosprawności, która uniemożliwia im podjęcie zatrudnienia,
• przebywają w Anglii, Szkocji lub Walii,
• mają prawo do pracy w Wielkiej Brytanii.

Aby otrzymywać zasiłek należy poświadczać, że szuka się pracy. Dochody i oszczędności partnera nie mają wpływu na ubieganie się o zasiłek.

Zasiłek można pobierać maksymalnie przez 182 dni. Po tym czasie można porozmawiać ze swoim doradcą o innych możliwościach.

Zasiłek uzależniony od dochodów (income-based JSA)

Zatrudnienie w ciągu ostatnich 2-3 lat nie ma wpływu na kwalifikowalność do otrzymania tego zasiłku.

O zasiłek ten mogą ubiegać się osoby, które:

• mają troje lub więcej dzieci,
• mają 18 lat lub więcej,
• są poniżej wieku emerytalnego (uprawniającego do emerytury państwowej State Pension),
• nie uczą się w pełnym wymiarze,
• są gotowe podjęcia pracy,
• nie pracują, lub pracują średnio mniej niż 16 godzin tygodniowo,
• są samotne lub mają partnera, który pracuje średnio mniej niż 24 godziny tygodniowo,
• nie mają choroby ani niepełnosprawności, która uniemożliwia im podjęcie zatrudnienia,
• przebywają na terenie Anglii, Szkocji lub Walii,
• mają prawo do pracy w Wielkiej Brytanii,
• mają 16,000 funtów oszczędności (łącznie z oszczędnościami partnera).
• poświadczą, że szukają zatrudnienia.

Osoby, które niedawno przybyły do Wielkiej Brytanii w celu podjęcia zatrudnienia, aby uzyskać prawo do tego świadczenia muszą udowodnić 3 miesięczny okres zamieszkiwania na terenie kraju.

Income-based JSA nie podlega transferowi.

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych

Wysokość otrzymywanej kwoty zależy m.in. od wieku, dochodu i posiadanych oszczędności.

• 61,05 funtów dla osoby w wieku poniżej 25 lat oraz

• 77,00 funtów dla osoby w wieku 25 lat i powyżej,

• w przypadku par (oboje w wieku powyżej 18 lat) kwota ta wynosi do 116,80 funtów.

Wysokość income-based JSA jest uzależniona od sytuacji danej osoby. Maksymalna kwota tego zasiłku w przypadku osób samotnych wynosi tyle samo, co podstawowa stawka contribution-based JSA.

Zasiłek dla poszukujących pracy jest wypłacany w odstępach dwutygodniowych.

Jak ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych?

Wniosek o przyznanie zasiłku należy złożyć w lokalnym biurze Jobcenter Plus lub przez Internet. Po złożeniu wniosku należy udać się na spotkanie w Jobcentre Plus. Jest to warunek konieczny, by móc otrzymywać zasiłek. Na rozmowę należy zabrać ze sobą: druk P45 (jeśli mamy) oraz dwa dokumenty potwierdzające tożsamość.

Należy przy tej okazji bezwzględnie informować o zmianach okoliczności dotyczących poszukującego pracy, w tym w szczególności o zmianie miejsca zamieszkania, rozpoczęciu jakiejkolwiek pracy, szkolenia czy studiów, a nawet wyjeździe na wakacje. Niepoinformowanie o tego rodzaju okolicznościach może spowodować utratę zasiłku.

W  przypadku  ubiegania  się  o  zasiłek  „nowego  typu”  wniosek  można  zgłaszać  również  drogą telefoniczną.  Numery telefonów właściwe do wnioskującego dostępne są na stronie internetowej Gov.uk

Jakie warunki należy spełnić, aby transferować contribution-based JSA do Polski?

Po powrocie do Polski istnieje możliwość pobierania zasiłku dla bezrobotnych przyznanego w Wielkiej Brytanii. Możliwe to będzie maksymalnie przez trzy miesiące (z możliwością przedłużenia w szczególnych przypadkach do sześciu miesięcy) i dotyczy wyłącznie zasiłku: „nowego typu” JSA oraz contribution-based JSA. Osoby opuszczające Wielką Brytanię na stałe tracą prawo do otrzymywania income-based JSA.

Jednak po zakończeniu okresu przejściowego, tj. po 31 grudnia 2020 r. w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Umowa o wystąpieniu przewiduje utrzymanie zasad i celów określonych w dotychczas obowiązujących regulacjach prawnych, tj. w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 oraz rozporządzeniu (WE) nr 987/2009, wyłącznie w odniesieniu do osób objętych zakresem podmiotowym tej Umowy.

Szczegółowe informacje znajdują się tu.

Dokumentem, który należy złożyć w polskim urzędzie pracy w celu pobierania brytyjskiego zasiłku, jest druk U2 (wcześniej E 303).
W celu otrzymania tego formularza (U2) należy zwrócić się do lokalnego biura Jobcenter Plus, które prześle stosowne dokumenty do International Pension Centre. Instytucja ta podejmuje ostateczną decyzję o tym, czy zasiłek może być transferowany poza Wielką Brytanię i wydaje formularze, które należy okazać w urzędzie pracy w Polsce.

Wnioskując o transfer zasiłku do Polski w Jobcenter Plus, warto powołać się na informacje zamieszczone na stronie internetowej Department for Work and Pensions.

Po uzyskaniu decyzji o transferze zasiłku zasiłek będzie wypłacany przez Jobcentre Plus bezpośrednio na rachunek osoby uprawnionej do jego pobierania.

Szczegółowe informacje o tym, jak uzyskać transferowany zasiłek w Polsce znajdziesz w naszym Powrotniku w rozdziale dotyczącym transferu zasiłku dla bezrobotnych.

Aktualizacja: MSZ -  Wydział Organizacyjny, Departament Konsularny