Alimenty od rodzica przebywającego za granicą - Rozwód - DP

Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2024-09-02

W celu dochodzenia roszczeń alimentacyjnych od rodzica przebywającego za granicą wnioskodawca posiadający orzeczenie zasądzające alimenty może zwrócić się z wnioskiem o ich egzekucję bezpośrednio do właściwego zagranicznego organu egzekucyjnego lub za pośrednictwem polskiego organu centralnego, tj. sądu okręgowego (właściwego ze względu na miejsce zamieszkania uprawnionego w Polsce).

W przypadku nie posiadania orzeczenia w zakresie alimentów, uprawniony powinien najpierw złożyć pozew o ich zasądzenie, w razie potrzeby wraz z pozwem o ustalenie ojcostwa. Pozew można złożyć zarówno do właściwego sądu polskiego, jak i zagranicznego (w tym przypadku także za pośrednictwem polskiego organu centralnego).
Istnieje także możliwość złożenia wniosku w przedmiocie uzyskania pomocy prawnej.

W zależności od tego, w jakim państwie przebywa pozwany/zobowiązany do alimentacji, kwestie dotyczące jurysdykcji i trybu przesyłania wniosków (udzielenia pomocy prawnej) opierają się na innych podstawach prawnych (rozporządzenie, konwencje, umowy dwustronne). Ważna jest także data orzeczenia zasądzającego alimenty – w państwach członkowskich UE orzeczenia wydane po 18.06.2011 nie podlegają procedurze uznania i mogą być skierowane bezpośrednio do egzekucji.

Pamiętać należy także o podziale organów centralnych.

Na podstawie art. 49 Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, art. 4 Konwencji o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny, sporządzonej dnia 23 listopada 2007 r., art. 2 Konwencji o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 20 czerwca 1956 r., organem centralnym przesyłającym wnioski za granicę (gdy wnioskodawca ma miejsce zamieszkania w Polsce, a pozwany za granicą) jest sąd okręgowy (sekcja obrotu prawnego z zagranicą) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Ministerstwo Sprawiedliwości zaś pełni rolę organu centralnego w zakresie przyjmowania wniosków z zagranicy i nadaje im dalszy bieg, gdy wnioskodawca ma miejsce zamieszkania za granicą, a osoba pozwana/dłużnik przebywa na terytorium Polski.

Na stronie internetowej Haskiej Konferencji Prawa Prywatnego Międzynarodowego HCCH oraz na stronie Europejskiego Portalu e-sprawiedliwość, wskazane są szczegółowe informacje, do jakiego organu powinien zgłosić się wnioskodawca celem złożenia wniosku (pozwu).
Jest to jednak procedura fakultatywna, tzn. wnioskodawca może podjąć decyzję czy z niej skorzysta czy skieruje wniosek / pozew bezpośrednio do właściwego sądu / organu.

Warto zwrócić uwagę, iż w stosunkach między Polską a Islandią obowiązuje Konwencja o jurysdykcji i uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, sporządzona w Lugano dnia 30 października 2007 r. (Dz.Urz. UE L 339 z dnia 21.12.2007 r., s. 3-41), która nie ustanowiła pośrednictwa organów centralnych (sądów okręgowych, Ministerstw Sprawiedliwości) udzielających pomocy wnioskodawcom w przekazywaniu wniosków o dochodzenie roszczeń alimentacyjnych do właściwych organów.

Brexit

W związku z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z UE i zakończeniem z dniem 31.12.2020 r. okresu przejściowego w stosunkach pomiędzy Polską a Wielką Brytanią nie stosuje się prawa europejskiego, a Wielka Brytania traktowana jest jako państwo trzecie. Z tych względów od 01.01.2021 r. nie stosujemy Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych - za wyjątkiem spraw wszczętych przed 01.01.2021 r. na tej podstawie prawnej.
Obecnie obowiązującą podstawą prawną pozostaje Konwencja o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny, sporządzona dnia 23 listopada 2007 r. (tzw. Konwencja haska 2007)

Aktualizacja: Ministerstwo Sprawiedliwości