Back

Prawne aspekty małżeństwa zawartego z obcokrajowcem

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2014-09-30

Globalizacja oraz mobilność międzynarodowa to tylko niektóre trendy, które przyczyniły się do łatwej i szybkiej komunikacji oraz mieszania się społeczeństw. Małżeństwa z obcokrajowcami są coraz popularniejsze. Trendy ogólnoświatowe pociągnęły za sobą także zmiany legislacyjne.

Legalizacja związku zawartego z partnerem lub partnerką, która pochodzi z innego kraju wymaga dopełnienia odpowiednich formalności.  Podobnie jest w  sytuacji, gdy dziecko rodzi się w innym państwie niż ojczyzna jednego z rodziców. Jakie formalności wówczas obowiązują?

Rejestracja małżeństwa zawartego za granicą

W celu rejestracji związku małżeńskiego zawartego poza granicami kraju należy udać się z odpowiednim podaniem do urzędu stanu cywilnego. Rejestracji możemy dokonać: osobiście, drogą pocztową, a także za pośrednictwem najbliższej rodziny albo innej osoby upoważnionej. Jeżeli rejestracji ma dokonać członek najbliższej rodziny, to nie musi posiadać naszego pełnomocnictwa. W sytuacji, gdy rejestracji dokonuje dalszy krewny lub znajomy, musi mieć pełnomocnictwo.

Małżeństwo można również zarejestrować za pośrednictwem konsulatu. Takie rozwiązanie jest jednak bardziej kosztowne i czasochłonne niż bezpośrednia rejestracja.

Rejestracji dokonuje się na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu. Może to nastąpić przez:

  • wpisanie zagranicznego aktu stanu cywilnego,
  • odtworzenie aktu stanu cywilnego – jeśli nie można uzyskać zagranicznego odpisu aktu małżeństwa,
  • zarejestrowanie małżeństwa, które nie zostało zgłoszone  za granicą.

Dokumenty składane wraz z wnioskiem pozostają w urzędzie stanu cywilnego. Kierownik USC może wydać poświadczoną kserokopię złożonych dokumentów. Nie istnieje obowiązek transkrypcji aktu zagranicznego, jednak poprzez wprowadzone rozporządzenia konieczność transkrypcji zagranicznych dokumentów istnieje w przypadku:

  • gdy osoba posiada obcy odpis aktu stanu cywilnego i składa wniosek o wymianę paszportu starego na nowy (w przypadku zawarcia związku małżeńskiego za granicą i zmiany nazwiska),
  • składania wniosku o wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego.

Rejestracja w Polsce dziecka urodzonego za granicą

Dziecko urodzone poza granicami Polski można zarejestrować w urzędzie stanu cywilnego właściwym ze względu na miejsce ostatniego zamieszkania w Polsce jednego z rodziców.

Rejestracja dziecka w urzędzie stanu cywilnego może nastąpić przez:

  • wpisanie zagranicznego aktu urodzenia,
  • odtworzenie aktu urodzenia – w wypadku niemożności uzyskania zagranicznego odpisu aktu urodzenia,
  • zarejestrowanie urodzenia, jeżeli nie zostało ono zgłoszone za granicą.

Obywatelstwo dziecka urodzonego za granicą

Obywatelstwo dziecka urodzonego za granicą zależy od obywatelstwa jego rodziców oraz od prawa obowiązującego w kraju, w którym się ono urodziło. Dziecko nabywa obywatelstwo polskie (niezależnie od miejsca urodzenia), jeżeli co najmniej jedno z rodziców posiada obywatelstwo polskie, bez względu na miejsce urodzenia dziecka.

W przypadku, gdy jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie obywatelem obcego państwa, rodzice mogą wybrać dla swojego dziecka obywatelstwo państwa obcego, którego obywatelem jest jedno z rodziców. Może to nastąpić, jeżeli według prawa tego państwa dziecko nabywa jego obywatelstwo.

Wyboru dla dziecka obywatelstwa obcego, które posiada jedno z rodziców, rodzice mogą dokonać w ciągu trzech miesięcy od dnia urodzenia się dziecka. W tym celu powinni złożyć wspólne oświadczenie przed właściwym organem. Jest nim konsul (dla osób zamieszkałych za granicą) lub wojewoda (dla osób zamieszkałych w Polsce).

Dokumenty dziecka

Dokumentem uprawniającym do przekroczenia granicy państwowej jest przede wszystkim paszport, dlatego najbardziej praktycznym rozwiązaniem jest wyrobienie dziecku właśnie tego dokumentu, który pozwala podróżować po całym świecie. Dowód osobisty umożliwia zagraniczny wyjazd, ale tylko do krajów będących w strefie Schengen.

Paszport dla dziecka można wyrobić w Polsce (w urzędzie wojewódzkim) bądź – w przypadku pobytu za granicą – w urzędzie konsularnym w danym kraju. Należy w takim przypadku złożyć takie same dokumenty, jakie wymagane są w kraju. Czas oczekiwania na wydanie paszportu przez wojewodę wynosi do 30 dni. Czas oczekiwania na paszport w konsulacie może być dłuższy.

Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie mającej poniżej 18 lat składają rodzice. Zgodę na wydanie paszportu oboje wyrażają na wniosku o wydanie paszportu albo w innej pisemnej formie.

Dziecko w wieku do pięciu lat nie musi być obecne przy składaniu wniosku o wydanie paszportu tymczasowego. Nie jest również wymagana obecność dziecka do lat 18 przy odbiorze zarówno paszportu, jak i paszportu tymczasowego. Wniosek może być złożony przez jednego z rodziców, jeżeli dostarczy on pisemną zgodę drugiego rodzica na wyrobienie paszportu dla dziecka – własnoręczność podpisu rodzica musi być potwierdzona notarialnie lub przez organ paszportowy. Jeśli do złożenia wniosku uprawniony jest tylko jeden rodzic, przy składaniu wniosku o wydanie paszportu dla dziecka przedkłada on odpowiednie dokumenty to potwierdzające, np. orzeczenie sądu o pozbawieniu praw rodzicielskich drugiego rodzica.

Jeśli uzyskanie zgody jednego z rodziców jest niemożliwe lub znacznie utrudnione, dokument paszportowy za granicą może być wydany za zgodą tylko jednego z rodziców, o ile przemawia za tym dobro dziecka.

Konsul może wydać naszemu dziecku paszport bez zamieszczenia w nim numeru PESEL (np. ze względu na brak odpisu polskiego aktu urodzenia dziecka urodzonego za granicą). Trzeba jednak pamiętać, że w kraju nie ma możliwości otrzymania następnego paszportu (także tymczasowego) bez numeru PESEL. W tej sytuacji należy wystąpić o nadanie dziecku numeru PESEL.

W wypadku podróży po krajach strefy Schengen można, zamiast paszportu, wyrobić dziecku dowód osobisty. O dowód osobisty należy wystąpić do gminy, w której jesteśmy zameldowani. Nie możemy go wyrobić za pośrednictwem konsulatu RP.

Joanna Niemyjska, Agnieszka Juźwiuk (Powroty.gov.pl)