Powrót

Ogólne zasady przyznawania prawa do zasiłku dla bezrobotnych po powrocie do Polski

Informacje zgodne ze stanem prawnym na dzień: 2024-03-19

Ogólne zasady przyznawania prawa do zasiłku dla bezrobotnych po powrocie do Polski

Osoba, która po okresie pracy w którymś z państw członkowskich Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii lub Szwajcarii wróciła do Polski, nie może znaleźć zatrudnienia i nie ma prawa do transferu zasiłku, może starać się o prawo do świadczenia dla bezrobotnych dzięki zasadzie sumowania okresów ubezpieczenia i zatrudnienia.

Jeśli po powrocie do Polski nie możemy znaleźć pracy, a w ciągu ostatnich 18 miesięcy pracowaliśmy w jednym lub kilku państwach członkowskich Unii Europejskiej, w Islandii, Liechtensteinie, Norwegii lub w Szwajcarii, to możemy ubiegać się o prawo do otrzymywania świadczenia dla osób bezrobotnych. Jest to możliwe dzięki tzw. zasadzie sumowania okresów ubezpieczenia i zatrudnienia. Jej istotą jest umożliwienie uzyskania świadczeń osobie pracującej w dwóch (lub więcej) państwach objętych koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego.

W celu zaliczenia okresów zatrudnienia z innego państwa przy ubieganiu się o zasiłek dla bezrobotnych jest wymagane, żeby ostatni okres zatrudnienia był w państwie, w którym osoba bezrobotna będzie się ubiegała o zasiłek. Oznacza to, że aby móc po powrocie z zagranicy ubiegać się o polski zasiłek, należy wykazać się ostatnim miejscem zatrudnienia właśnie w Polsce.

W wypadku pracy w krajach Unii Europejskiej, EOG oraz Szwajcarii sumowaniu podlegają zarówno okresy pracy najemnej, jak i pracy na własny rachunek.

Przykład:
Jan Pietrzak, majster budowlany, pięć lat pracował w Niemczech. Wrócił do kraju i podjął zatrudnienie. Niestety, po czterech miesiącach został zwolniony. Wystąpił do urzędu pracy o przyznanie mu prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Gdyby nie istniały zasady koordynacji, w tym zasada sumowania okresów ubezpieczenia lub zamieszkania, mężczyzna nie uzyskałby prawa do zasiłku, bo miał zbyt krótki staż pracy (nie spełniał warunku posiadania minimum 365 dni zatrudnienia w ciągu ostatnich 18 miesiący przed rejestracją). Mężczyzna ten ma jednak staż pracy wynoszący łącznie pięć lat i cztery miesiące, spełnia zatem krajowe wymogi do przyznania prawa do polskiego zasiłku. Ponieważ ostatnim okresem zatrudnienia była praca w Polsce, nie ma przeszkód do przyznania i wypłaty polskiego zasiłku dla bezrobotnych.

Aby okres przepracowany w jednym z krajów członkowskich UE lub EOG mógł zostać dodany do okresu wymaganego do przyznania prawa do polskiego zasiłku dla bezrobotnych, musimy uzyskać w tym państwie formularz U1 (wcześniej E 301). Jest on jedynym uznawanym dokumentem potwierdzającym okresy ubezpieczenia lub zatrudnienia przebyte w tych państwach. Z wnioskiem o wydanie formularza należy wystąpić do instytucji odpowiedzialnej w danym państwie za przyznanie i wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych.

Jeśli tego nie zrobimy, wojewódzki urząd pracy w Polsce, po złożeniu przez bezrobotnego dokumentów od zagranicznego pracodawcy, uzyska te informacje na specjalnych dokumentach SED od instytucji właściwej z odpowiedniego państwa UE.

Po powrocie do Polski i utracie zatrudnienia w kraju powinniśmy zarejestrować się jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy oraz złożyć tam wszelkie dokumenty konieczne do przyznania prawa do zasiłku wraz z formularzem U1.

Po rejestracji w powiatowym urzędzie pracy należy zgłosić się do wojewódzkiego urzędu pracy, który podejmuje decyzję w kwestii przyznania prawa do zasiłku dla bezrobotnych na zasadach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Warto wiedzieć
Jeśli pracowaliśmy w jednym z krajów UE lub EOG i nie mamy formularza U1, potwierdzenie okresu ubezpieczenia uzyska za nas wojewódzki urząd pracy po dostarczeniu wymaganych dokumentów. Przedłuży to jednak procedurę, gdyż zasiłek dla bezrobotnych będzie przyznany dopiero od dnia pełnego udokumentowania prawa, tzn. od dnia złożenia kompletu dokumentów, w tym potwierdzenia okresu pracy za granicą, który będzie musiała na prośbę wojewódzkiego urzędu pracy zrobić instytucja zagraniczna.

Zasiłek dla bezrobotnych będzie przyznany na podstawie polskich przepisów i wypłacany w wysokości przysługującej zgodnie z polskim prawem.

 

Co w przypadku jeśli ostatnim krajem zatrudnienia nie jest Polska, a inny kraj UE/EFTA?

Od ogólnych zasad przyznawania prawa do zasiłku dla bezrobotnych możliwe są wyjątki.

Przepisy unijne stanowią, iż dany obywatel UE lub EFTA otrzyma zasiłek, jeśli spełni wszystkie wymogi przepisów państwa, w którym ostatnio pracował.
Gdy obywatel UE lub EFTA traci pracę np. w Niemczech, jego prawo do zasiłku dla bezrobotnych i jego wysokość są określone według prawa niemieckiego, a więc według zasad ustawodawstwa państwa, w którym stracił pracę.

Wyjątek od powyższej reguły stanowią m.in.:

osoby delegowane – podlegają one ustawodawstwu państwa, w którym znajduje się siedziba firmy delegującej, a nie państwa, w którym pracują;

− osoby, które prowadzą działalność na własny rachunek na terytorium przynajmniej dwóch państw – są one objęte ustawodawstwem państwa zamieszkania, jeśli wykonują tam część działalności. Jeśli nie mieszkają w żadnym z państw, w którym prowadzą działalność, podlegają ustawodawstwu tego państwa, w którym wykonują większość tej działalności;

marynarze – podlegają przepisom państwa, pod którego banderą pływają;

pracownicy przygraniczni – podlegają przepisom państwa zamieszkania i jedynie w tym państwie mogą ubiegać się o prawo do zasiłku dla bezrobotnych po pracy w innym państwie członkowskim;

pracownicy transgraniczni – mogą ubiegać się o zasiłek albo w państwie ostatniej pracy albo w państwie zamieszkania.

Szczegółowe informacje na temat zasiłku dla pracowników przygranicznych oraz powracających dostępne są w naszym Powrotniku.

 

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy


Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.powroty.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

W przypadku treści aktualizowanych przez współpracujących z serwisem powroty.gov.pl ekspertów z ministerstw i innych publicznych instytucji odpowiedzialność za przekazane informacje ponoszą ww. instytucje.